Crónica Mexicayotl

folio: 0

Reproduccion digital

Crónica Mexicayotl 0
NahuatlNotas Traducción (no todos los textos tienen estas opciones)
Estimado Usuario, en la versión en nahuatl original, usted podrá editar los textos pero el sistema no guardará dichos cambios, por favor tenga presente que cuando usted salga de cada página, su edición se perderá.
Cuado usted pulsa dos veces sobre una palabra, el sistema la buscará en los diccionarios.

0 1

Nican mitohua motenehua ynquenin oacico. ocatlaquico ynhuehuetque inmitohua Motenehua Teochichimeca Aztlan tlacaMexitin Chicomoztoca. yntlaltemoco. yntlanmaçehuaco ynnicanypan huey altepetl Ciudad Mexico Tenochtitlan. ytenyocan yma-chiyocan yn Tenochtli ymancan yn atlihtic yn quauhtli ynequetzayan ynquauhtli ypipitzcayan. ynquauhtli ynetomayan quauhtli ytlaquayan. ycohuatl yçomocayan yn michin ypatlanian. ynmatlatatl yntozpallatl yninepajuhyan ynatlatlayan. ynoncan ynihuiyotl machoco ± yntoltzallân ynacatzallân ynin namicoyan yninchiyelloyan nauhcânpa ynepapan tlaca. ynoncan acico motlallico ynmatlactlome yntin Teochichimeca yncococayotica motlallico ynico acico. Yzcatqui nican humpehua nican mottaz nican ycuilicehtoc yncenca qualli yn cenca nezcalil tlahtolli ynitauhca ynipohualloca ynitlahtollo. yninelhuayo yni tepecho. yniuh peuhtica yniuh tzintitica yn motenehua huey altepetl Ciudad Mexico Tenochtitlan yatlihtic yntultzallan ynacatzallan. yhuan mitohua motenehua tolli ycoyocayan acatl yco yocayan ynan yta itzonteco mochiuhtica ynmochi yxquich yc nohuian altepetl. yn yncuic Nueva España. yniuh quitotiaque. yniuh quitlallitiaque. ynin tlaltol. yhuan otechmachiyotiliaque. texamapan ynhuehuetque yllamatque. catca yn tocihuan yntocolhuan ± yntachtônhuan yn tomintonhuan yn topiptonhuan yn tochichicahuan yniuhqui nenonotzal mochiuhtiuh. ynotechcahui cahuilitiaque. yn axcan tonnemi yn in techtiquiça auhayc polihuiza yc ylcahuiz. ynoquichihuaco ynoquitlallico yn intlillo yn intlapallo yn intenyo yn imitolloca. yn imilnamicoca. yn o compa titztihui ayc polihuiz ayc ylcahuiz nochipa ticpiezque in tehuantin yn titepilhuan yn titeyxhuihuan yn titete ycca totonhuan yn titemin totonhuan yn titepiptotonhuan

0 2

yn titechichicahuan. yn titletlapallohuan yn titeheçohuan quitotihui quitenehuatihui yhuan ynoc yollizque yn tlacatizque. yn Mexica. tepilhuan yn tenochca tepilhuan. auh ynin tlahtolli Tenochtitlan pielli. yn oncan omotlatocatillico ynizquintin yn huehueyntin. yn tlaçohuehuetque yn Tenochca teteuhctin yn Tenochca tlaltoque. Reyesme. Auh yn Tlatilolco ayc ompa ticuililozque canel amo yn pial ± mochiuhtiuh auh yn inhuehue nenonotzaliz tlahtolli yn inhuehue nenonotzaliz amoxtla cuiloli Mexico ynotica huililotiaque. yn huel topial yn in tlahtolli. ynic notehuantin occeppa yn Topilhuan yn toxhuihuan yn teçohuan yn totlapallohuan yn totechcopa quicazque ynic mochipa noyehuantin quipiezque. tiquincahuilitiazque yniquac titomiquillizque oca yehualtin yn in tlahtolli huehuetque yn nican tictlallia yn antopilhuan nican anquittazque yhuan yn amixquichtin ynân Mexica. ynan Tenochca nican anquimatizque yniuh peuhticatqui ynoticteneuhque yn huey altepetl Ciudad Mexico Tenochtitlan yn atlihtic yn tultzallan yn acatzallan ynoncan otiolque otitlacatque yn tinochca. auh yn tictlallia yn in amoxtlacuilloli yeotiquitoque tlacpac cenca timie quintin yntipipiltin yn octocnopil tomacehual omochiuh yn achtopa axcan ynotopan acico. ynihiyotzin yni tlahtoltzin. yhuan yn huel nelli mellahuac ytlanextzin ynelli ± tt¨o Jesu Christo. ynelli ypiltzin Dios oyehuatlin nican tlami ynintlahtol huehuetque yn achtopa Christianosme catca yn achtomomachtianime pipiltin catca auh yn axcan ypan xihuitl de 1609 años. yenonehuatl Don Hernando

0 3

de Alvarado Teçoçomoc nixhuiuh yntlacat catca huey tlahtohuani Moteuhcçomatzin Xocoyotl. y nomo tlapiellico yno qui mopachilhuico huey altepetl nican Mexico Tenochtitlan. ytlaço ychpochtzin ytechoniquiz. yn tlacatl cihuapilli nomantzin ytocatzin Doña Fran¨ca de Moteuhcçoma. ynamictzin catca yntlacatl Don Diego de Alvarado Huanitzin niccauhtzin. notatzin. yehuatzitzin onechmochihuilique huel nipiltzin yn nican yeninotocatenehua. çano cel ynihuehue tlacahualli ynihuehue nenonotzalle ynocnechon mochicahuilia tt¨o Dios. yn axcan ypan Xihuitl omoteneuh ynic yenonehuatl nicneltilia nicchicahua ynintlahtol yninhuehue tenonotzaliz ynoqui tlallitiaque ynotecheahuilitiaque ± yntlacpac omoteneuhque ynhuehuetque yn Mexica pipiltin catca ynoquin mopolhui ynoquin mohuiquilli in tt¨o Dios. yntle ynoquîntotiaque yntle ynoqui tlallitiaque ynimama tlacuilolpan camochi mochiuh camochineltiliztli amo yztlacatiliztli amo çan quiyollohuique amo çan quipipicque yninhuehue tlahtol ynoqui tlallitiaque || auh ynic nonehuatl Don hernando de Alvarado Teçoçomoc. ynic niquintlaneltililia ynic niquin tlachicahuilia yn omoteneuhque huehuetque camo çanacame yn camac onican yn çanoiuhqui tlahtolli ynic nenehuilia ynic niquin namictilia ynin tlahtol yn omoteneuhque yno tlatecpantiaque huehuetque. ca ynehuatl nopial nixcoyan Nicpixtica cahuel yntlahtoltcin huel yn camacpatzinco. niccac oiuh quimitalhuitiaque. yn tlaço tlahtoque yntlaço pipiltin. yn omonemiltico yn yequin nican mohuica ynoquin mopolhui tt¨o Dios. yc mononotzinohuaya quimolhuitzinohuaya nepanol yniuh quimaticattca ± yniyollotzin yninhuehue nenonotzaltzin in tlaca tlahtoque Don Diego de Alvarado Huanitzin niccauhtzin Don Pedro tlacahuepantzin

0 4

notlatzin Don Diego de Sn¨ Francisco tehuetzquititzin. yhuan occequintin tlaçopipiltin yno niquin caquilli ynhuel mellahuac quimatia ÿn huehue menonotzaliztli. yn nican niccuic yn intlatlotzin. ynic axcan ycni tlaneltilia nicnamictia ynin tlahtol ynoccequintin ynaquique yntleyn totoca ynachto Christianosme momachtianime yn tlacpac omoteneuhque ynhuel cencaquimatia. yniuh yeonneciz yniuh oquitecpantiaque. ynehuatl axcan niquinneltililia. niquin chicahuilia ynin tlahtol. maiuh maco. ocaye yxquich ynic tamechonpehualtilia ynticneltilia yn ticchicahua huehue tlahtolli huel Xicca quican Xicanacan yn antepilhuan yn anteyxhuihuan. ynan Mexica ynan Tenochca. yhuan ymochintin yn çaço ac yehuantin. yn amotech ± quiçatihui yn yollizque. in nemitihui yn amo tlacamecayo huan yezque. {/¨¨¨/} ____________________________________________________________ tlahtol peuhcayotl Aqui comiença la Chronica y Antiguedad de los Mexicanos. ± {/¨¨¨/} Yzcatqui nican ompehua yn Chronica Mexicayotl ynon can quitauhca teneuhtoc ynin tecoma ynin tlacatiliz. ynhuel yehuatl ynin tzintiliz pehualiz yhuan yninhuallaliz ynimecoliz. yn yehuantin. yniçan ypanin Nueva España motenehua omotecaco yhuan oquimacehuaco ymochi ynixquich yc huey. yehuatl. auh yhuan ynicotzintic ynicopeuh yniconelhuayohuac in huey Altepetl in Mexico Tenochtitlan. ca yn toca. Mexitin chichimeca Aztlan tlaca Chicomoztoca. auh yniquac ynipan cahuitl amohuelmolnamiqui yniquin quehma. Auh cahuel yehuantzin ytlanequilitzintica. yncenquizca huecapan. hueytzintli teuht Dios Jesu Christo. ynic yehuantin hecozque huallazque. motecaquihui. onoquihui

0 5

ynixeliuhca yopan. yn cemanahuatl. auh ompa ytechcopa ynihuiccopa yn tonatiuh ycallaqui yampa ompa oncatca cecahuey ye yantli ynoncan onohuaya ± auh çan ye oncatqui yn axcan cahuipa yn amoçan quexquich yn amoçantlapohualli yn altepetl. yn oncan onoque in yehuantinin Macehualtin yniuh axcan motta yn miyeccan yne papantlallipan cemanahuac. auh yn tlapial catca quitlatlauhtiaya quiteomatia yn aquin quitocayotiaya. tetzahuitl huitzilopochtli. catlahtohuaya. quinnotzaya. yhuan oyntlanne oquin mocniuhtiaya. in yehuantin Azteca. ynic yehica ynixpolihuia. yniz quitzonxiquipilli in teyollia yn teanimazhuan yn quinhuicaya ompa mictlan auh ynipampa yn. ynic in pallehuillocayez. quimonequiltitzino yn cenquizca huey huecapan yn atlancatzintli yn atzonquizqui. yniteoyotzin Dios. ynic moxexellozque ininyeyan ynin netlaliayan ynic ye huallazque in ye nican omotecaco omo cecenmanaco ynepapan nohuiampa tlallipan. ynic yn panyez. ynpanhuallaz ynpan motlaliquiuh yn mellahuac ± tlanextli. yhuan ynic quinhualmatizque in yehuantin Españolesme ynic quinnemiliz cuepaquihui. yhuan ynic huel momaquixtizque yn in yollia. yni manimazhuan. yniuh quixiuhque yehuecauh ynyehuantin rroma tlaca. yhuan ynompatlaca españa yn Españolesme yn huelixquich ycomocenmanque ynipan cemanahuatl. Auh cayuhqui yn ynquenin yniuhqui macicama yn yehuatl yn tlacatecolotl yniquiuh yehuantin Mexicayezque in cenca machioque yezque ynic tlamamauhtizque. ymacaxozque yn yenican nohuian yhuan ynixquich ynamoçanquezqui tzonxiquipilli in teyollia in te animahuan. in quinhuicaz ompa mictlan ynin

0 6

ca Mexica. ynicconan ynin yeliz ynin tlamanitiliz. ynihu nican motocatoc tecpantoc. Capitulo achto oncan mitohua ynin huallaliz ynimecoliz in yehuantin Mixica yn nican ypan yancuic Nueva España. yhuan ynixquich tlacatl ynoquin hualhuicaque calpolleque. yhuan ynquenin quihualhuicac ytlanhualla inyehuatl ynçan tlapic teutl huitzilopochtli. ± ynihueltiuh y tocaMalinalxoch. Ynicquizque yn Chichimeca yn Azteca yni compahuàlquizque ynînchan Aztlan ypan ce Tecpatl Xihuitl. 1062. años. ye yuhnepa ontzontli ypan matlacpohualli ypan yepohualli. ypan nauh Xihuitl motlaca{tillitzino} ynelli Dios y tlaçopiltzin Jesu Christo. auh ynicompa cenca huecahuaque ynicompa catca onoca Chichimeca Azteca yn Aztlan ontzon Xihuitl ypan matlacpohual Xihuitl ypan matlactlion nahui Xihuitl yniuh neztica yntlapohual huehuetque. ynic nican yehual nenemi. Yzcatqui nican nonpehua nican ycuiliuhtoc ynin tlaht{o}llo yn Mexica in huehuetque. Auh ynompac ynînchan ytocayocan Aztlan. yehica ynintoca Azteca yhuan ynompa ininchan ynicontlamantli ytocayocan Chicomoztoc. auh ynin yntoca Azteca yhuan ± yntoca Mexitin. auh yn axcan çamellahuac yn mitohua ynintoca Mexica. Auh ca quin nican quicuitacico ynin toca Tenochca. Auh ynompa huallaque yn Mexica ynitocayocan Aztlancahanepantla ynompa huallehuaque cachiconcalpoltin. Yn Aztlan huehue Mexica.yn axcan quitocayotia yancuic Mexico. ynompa tlahtohuani catca ytoca Moteuhcçoma. ynin tlahtohuani

0 7

oncatca omentin ypilhuan. auh yniquac yemiquiz niman ye ycquin tlahtocatlallitiuh yn omoteneuhque ypilhuan yn tetiachcauh amohuel momati ynitoca yehuatl yntlahtocauh yez yn cuixteca. auh yn teteyccauh yn Mexicatl çan mitohua Mexi. ytoca chalchiuhtlatonac yehuatl yequinmaca. yn Mexitin yn tlatocayez. ynomoteneuh yn Chalchiuhtlatonac. auh yniquac yn ye yn tlahtocauh yn Mexitin yn Chalchiuhtlatonac, auh niman ye yc quicocolia yn itiachcauh ± ynin tlahtocauh cuixteca ye quitohua camohuelitzin yn ce yn tlahtocauh yez yn Mexitin caçanmochniquin cenpachoz nehuatl yn Mexitin. Auh yn Mexitin niman ye yc (changement d'écriture) ye hualla Macehua in oncan itocayocan quinehuayan in tzotzompa in quihualtemaya inimacxoyauh annozo acxoyatl nauhpailloque inoncan inceppahualhui in quihuallittaca cecenmantoc in acxoyatl, in aquin quihualcecenmana niman ic oncan quihto in Mexi in Chalchiuhtlatonac tocnihuane quimilhui in Mexica, maye ic otihuallaque, maye ic otihualquizque in tochan Aztlan, auh ic niman qui tlacamatque in Mexica. Auh inic hualla macehuaya Acaltica inhualhuia inic hualpanoya in quihualtemaya inimacxoyauh in oncan omoteneuh itocayocan quinehuayan Oztotl oncanca motenehua Chicomoztoc inoncan quizque Chiconcalpoltin Mexitin. ± Auh inic quizque in ompa omoteneuh in motocayotia quinehuayan Chicomoztoc in motenehuaya Teochichimeca Azteca Mexitin qui hualhuicaya in tleinin tlapial inintlaquimilol catca in quimoteotiaya quicaquia in tlatohua, auh quinanquiliaya in Azteca in amoquittaya inquename quinnotzaya, auh in ompa in quinenehuayan Chicomoztoc motocayotia in texcalli Cachicoccan in coyonqui in Oztotl tepetlamimiloli in techcatque in oncan quizaco Mexitin incicihuahuan quin hualhuicaque inic huallo omequizque Chicomoztoc in oncan cacenca temamauhtican camozan quexquich in ompa onoque in ompa tlapia in tequanime in cuecuetlachtin in Ocelome, in mimiztin, in cocohua, ihuan tzihuacyotoc nequame yotoc Zacayotoc in Chicomoztotl, cacenca hueca amoaca ochuelonmatia in Zacatepan in ompa in canin Chicomoztoc, caiuhquitotiaque in ompa hualquizque in motocayotiaya Teochichimeca hualquizque, ± ca iniquac ompa hualolinque inic ompa huallehuaque canohuiyan quauhtlan tepetlan atlaauhtla. teocontla

0 8

Xihuallacatla, Tzihuactla, nequametla, Zacatla, Cuillotla, inohuian in hualnentiaque in huallac xipetlatiaque, ca mazatl, tochtli, tecuani, Cohuatl, tototl, inquiminaya in quihualquatiaque imehuatilmahualyetia, ihuan tonacayotl, inin techhualmonectia inyuh ye on neciz, quihualnotztia in tleinin tlapial inin tlaquimilol qui hualhuicaya inquimoteotiaya. Auh inic hualpanoque in Aztlan in Azteca Mexitin, acico oncan in Culhuacan quin oncan quihualantiquizque in Diablo tetzahuitl Huitzilopochtli in huallaque ce cihuatl itoca Chimalma ompaqui hualhuicaque in Aztlan Chicocca hualquiztiaque inic hualenenque. Auh in ompa ic huallehuaque Azteca in Culhuacan nahuintin ± inquihualmamaque in tetzahuitl Huitzilopochtli toncohualonotia in teomamaque ce tlacatl itoca Iztacmixcohuatzin, auh inic ome itoca Apanecatl, inic ey itoca Tetzcacohuacatl, inic nahui cihuatl itoca Chimalma yehuantinin imotenehua teomamaque. Auh in oacico in quahuitl ytzintla, niman ye iquitzintlan oncan on motlallique in oncanicac cenca tomahuac in quauhuitl in ahuehuetl niman oncan contlallique in tlamomoztli ipan quitlallique in tetzahuitl Huitzilopochtli, inocontlallique auh in ye iquezquilhuitiyoc niman conmanilique inimitac, niman yetlaquazquia, niman ye quicaqui aquin quinnotza inicpac huallahtohua ahuehuetl quimilhuia in oncan ancateonximica nican, amo amopanhuetziz, camotztlahuetiz in ahuehuetl niman ic quicauhque in quiquaya cenca huecauh in totoloticatca niman içomiquanique Oquitlalcahuique in ahuehuetl, oneltic inotlahuic omotzineuh ininpan poztec in quahuitl in ahuehuetl, ± oncan oc nauhxiuhtique incatca Azteca Mexitin, inic oncan motlallico itzitlan mocehuiaya in ahuehuetl auh inin omoteneuh quahuitl ininpanpoztec Mexitin, zan noyehuantin intlaaquil mochiuh in Azteca inyuhquitotihui huehuetque yeyuh matlactlomome xihuitl oncan cate in Aztlan inipan 12 calli xihuitl 6l años. Iniquac caquique quahuitl in ahuehuetl yeyuhnepa yepohualli ipan ce xihuitl motlacatillitzino innelli Dios itlazopiltzin Jesu-Christo inic caquique omoteneuh quahuitl ahuehuetl inipan in 5 tecpatl xihuitl 1068 años, inoimpan poztequico in omoteneuhque Azteca Mexitin in otlipan inic huallaque, auh inic cenca huecauhtica inic icaca in ahuehuetl. inic tlaaquilli, ihuan inic poztequico, inpan Mexitin in ixquichcauhtica ontzon Xiuhtica ipan matlacpohual xiuhtica ipan ± chicuexiuhtica, inyuh neztica in tlapohual huehuetque. Auh ye omito in quahuitl itzintla huecauhtica in ocompa catca in Azteca Zatepan in ohualpeuhque inotlica inpan oacico in tlatlatecollo huey comitl itlahuehuetztoque, ihuan cequintin mizquitl itzintlan huehuetztoque yehuantin inquintocayotia mimixcohua chicomentin in ce tlacatl itoca Xiuhneltzin, inic ome itoca Mimichtzin, inic ey in

0 8

Xihuallacatla, Tzihuactla, nequametla, Zacatla, Cuillotla, inohuian in hualnentiaque in huallac xipetlatiaque, ca mazatl, tochtli, tecuani, Cohuatl, tototl, inquiminaya in quihualquatiaque imehuatilmahualyetia, ihuan tonacayotl, inin techhualmonectia inyuh ye on neciz, quihualnotztia in tleinin tlapial inin tlaquimilol qui hualhuicaya inquimoteotiaya. Auh inic hualpanoque in Aztlan in Azteca Mexitin, acico oncan in Culhuacan quin oncan quihualantiquizque in Diablo tetzahuitl Huitzilopochtli in huallaque ce cihuatl itoca Chimalma ompaqui hualhuicaque in Aztlan Chicocca hualquiztiaque inic hualenenque. Auh in ompa ic huallehuaque Azteca in Culhuacan nahuintin ± inquihualmamaque in tetzahuitl Huitzilopochtli toncohualonotia in teomamaque ce tlacatl itoca Iztacmixcohuatzin, auh inic ome itoca Apanecatl, inic ey itoca Tetzcacohuacatl, inic nahui cihuatl itoca Chimalma yehuantinin imotenehua teomamaque. Auh in oacico in quahuitl ytzintla, niman ye iquitzintlan oncan on motlallique in oncanicac cenca tomahuac in quauhuitl in ahuehuetl niman oncan contlallique in tlamomoztli ipan quitlallique in tetzahuitl Huitzilopochtli, inocontlallique auh in ye iquezquilhuitiyoc niman conmanilique inimitac, niman yetlaquazquia, niman ye quicaqui aquin quinnotza inicpac huallahtohua ahuehuetl quimilhuia in oncan ancateonximica nican, amo amopanhuetziz, camotztlahuetiz in ahuehuetl niman ic quicauhque in quiquaya cenca huecauh in totoloticatca niman içomiquanique Oquitlalcahuique in ahuehuetl, oneltic inotlahuic omotzineuh ininpan poztec in quahuitl in ahuehuetl, ± oncan oc nauhxiuhtique incatca Azteca Mexitin, inic oncan motlallico itzitlan mocehuiaya in ahuehuetl auh inin omoteneuh quahuitl ininpanpoztec Mexitin, zan noyehuantin intlaaquil mochiuh in Azteca inyuhquitotihui huehuetque yeyuh matlactlomome xihuitl oncan cate in Aztlan inipan 12 calli xihuitl 6l años. Iniquac caquique quahuitl in ahuehuetl yeyuhnepa yepohualli ipan ce xihuitl motlacatillitzino innelli Dios itlazopiltzin Jesu-Christo inic caquique omoteneuh quahuitl ahuehuetl inipan in 5 tecpatl xihuitl 1068 años, inoimpan poztequico in omoteneuhque Azteca Mexitin in otlipan inic huallaque, auh inic cenca huecauhtica inic icaca in ahuehuetl. inic tlaaquilli, ihuan inic poztequico, inpan Mexitin in ixquichcauhtica ontzon Xiuhtica ipan matlacpohual xiuhtica ipan ± chicuexiuhtica, inyuh neztica in tlapohual huehuetque. Auh ye omito in quahuitl itzintla huecauhtica in ocompa catca in Azteca Zatepan in ohualpeuhque inotlica inpan oacico in tlatlatecollo huey comitl itlahuehuetztoque, ihuan cequintin mizquitl itzintlan huehuetztoque yehuantin inquintocayotia mimixcohua chicomentin in ce tlacatl itoca Xiuhneltzin, inic ome itoca Mimichtzin, inic ey in

0 9

cihuatl inhueltiuh itoca Teoxahual, auh inoc nahuintin amohuelmomati inintoca Tla{tla}catecollo oncan oquinnotz in Huitzilopochtli in yehuantin in Azteca in motenehua teomamaque initemamacahuan inin itzlacateutl ye otiquitoque tlacpac inin totoca teomamaque, no ihuan oquinotz in yehuatl inin teyacancauh inin tlatocauh in yehuantin Azteca Mexitin inompa catca onoya inipan inihtic in cenca huey altepetl Ciudad Aztlan Chicomoztoc yuhquimati ± quitocan inipan altepetl Aztlan Aztatlan imonoyan in Aztame inic motenehua Aztlan, inompacatqui in axcan in azo ye ompa in huel itlan inahuac in cenca hueyatentli, huey atoyatentli in quitocayotia in axcan in yehuantin Españoles in yancuic Mexico, Aztlan Chicomoztoc ye omito oncan quinnotz in Huitzilopochtli in Azteca in teomamaque quimilhui xiquimonanacan in huey comitl itlan cate yehuantin in yacato tequitizque. Auh yu{h}quitotihui in huehuetque in ompa Aztlan ic hualquizque in Azteca ayemo intocacatca Mexitin zano quixquich ic monotza inic Azteca, auh yequin oncan inin titlatohua in quicuique intoca inic yemonotza Mexitin, auh yuhqui in inic macoque inyuhquitotihui huehuetque, yehuatl quintoca macac in Huitzilopochtli. Auh ça niman oncan oquin cuepilli inintoca in Azteca oquimilin ± axcan aocmo amotoca in amazteca yean Mexitin oncan noquin nacazpotonique inic oquicuique inintoca Mexitin inic axcan yemitohua Mexica, ihuan oncan noquin macac in mitl, ihuan tlahuitolli, ihuan chitatli in tle in acoyauh huel quimina in Mexitin. Auh in yehuantin Teomamaque quinotzque in yehuatl in tetiachcauh in quinyacana inintlatocauh Azteca Mexitin initoca catca Chalchiuhtlatonac, auh quilhui in yehuatl Huitzilopochtli in Chalchiuhtlatonac, tlaxihuallauh Chalchiuhtlatonactze, zamonequi huel cenca totechmonequi manima xitlatlamachi xitlatecpana inyuh yez, inyuh mochihuaz, intiquinhuicaz miec tlacatl, motlan yazque, auh ma ixquich in chicome calpolli oncan in pialhuan mochiuhtiazque in omoteneuhque in nican oaquimanque in huey comitl itlan, ohuehuetztoca, auh yehuantin in achi cenca tlapaltique chicahuaque Mexitin, mahuel cenca hualca ic ixachintin inic miequintin in macehualtin, ± yeica ipampa catiazque titotecatihui titotlallitihui, ihuan tiquinpehuatihui, inipan huey cemanahuatl onoque in macehualtin, auh yehica ipampa inehuatl neltiliztica namechilhuia, aompa namechihuatiuh antlatoque, an pipiltin inixquich ica inicnohuian ompa cemanahuac, auh inic antlatoque anyezque, onyezqui, an quinpiezque amocan quexquichtin, amotzonquizque, amotlanqueyezque in amomacehualhuan in amech tlacallaquillizque in amech macazque in amo zan quexquich tlapanahuiahualca in Chalchihuitl, in coztic, teocuitlatl, in quetzalli, in quetzalitztli, intapachtli in tlapaltehuilotl, intlazotlaquêntizque, auh in

0 9

cihuatl inhueltiuh itoca Teoxahual, auh inoc nahuintin amohuelmomati inintoca Tla{tla}catecollo oncan oquinnotz in Huitzilopochtli in yehuantin in Azteca in motenehua teomamaque initemamacahuan inin itzlacateutl ye otiquitoque tlacpac inin totoca teomamaque, no ihuan oquinotz in yehuatl inin teyacancauh inin tlatocauh in yehuantin Azteca Mexitin inompa catca onoya inipan inihtic in cenca huey altepetl Ciudad Aztlan Chicomoztoc yuhquimati ± quitocan inipan altepetl Aztlan Aztatlan imonoyan in Aztame inic motenehua Aztlan, inompacatqui in axcan in azo ye ompa in huel itlan inahuac in cenca hueyatentli, huey atoyatentli in quitocayotia in axcan in yehuantin Españoles in yancuic Mexico, Aztlan Chicomoztoc ye omito oncan quinnotz in Huitzilopochtli in Azteca in teomamaque quimilhui xiquimonanacan in huey comitl itlan cate yehuantin in yacato tequitizque. Auh yu{h}quitotihui in huehuetque in ompa Aztlan ic hualquizque in Azteca ayemo intocacatca Mexitin zano quixquich ic monotza inic Azteca, auh yequin oncan inin titlatohua in quicuique intoca inic yemonotza Mexitin, auh yuhqui in inic macoque inyuhquitotihui huehuetque, yehuatl quintoca macac in Huitzilopochtli. Auh ça niman oncan oquin cuepilli inintoca in Azteca oquimilin ± axcan aocmo amotoca in amazteca yean Mexitin oncan noquin nacazpotonique inic oquicuique inintoca Mexitin inic axcan yemitohua Mexica, ihuan oncan noquin macac in mitl, ihuan tlahuitolli, ihuan chitatli in tle in acoyauh huel quimina in Mexitin. Auh in yehuantin Teomamaque quinotzque in yehuatl in tetiachcauh in quinyacana inintlatocauh Azteca Mexitin initoca catca Chalchiuhtlatonac, auh quilhui in yehuatl Huitzilopochtli in Chalchiuhtlatonac, tlaxihuallauh Chalchiuhtlatonactze, zamonequi huel cenca totechmonequi manima xitlatlamachi xitlatecpana inyuh yez, inyuh mochihuaz, intiquinhuicaz miec tlacatl, motlan yazque, auh ma ixquich in chicome calpolli oncan in pialhuan mochiuhtiazque in omoteneuhque in nican oaquimanque in huey comitl itlan, ohuehuetztoca, auh yehuantin in achi cenca tlapaltique chicahuaque Mexitin, mahuel cenca hualca ic ixachintin inic miequintin in macehualtin, ± yeica ipampa catiazque titotecatihui titotlallitihui, ihuan tiquinpehuatihui, inipan huey cemanahuatl onoque in macehualtin, auh yehica ipampa inehuatl neltiliztica namechilhuia, aompa namechihuatiuh antlatoque, an pipiltin inixquich ica inicnohuian ompa cemanahuac, auh inic antlatoque anyezque, onyezqui, an quinpiezque amocan quexquichtin, amotzonquizque, amotlanqueyezque in amomacehualhuan in amech tlacallaquillizque in amech macazque in amo zan quexquich tlapanahuiahualca in Chalchihuitl, in coztic, teocuitlatl, in quetzalli, in quetzalitztli, intapachtli in tlapaltehuilotl, intlazotlaquêntizque, auh in

0 10

nepapan ihuitl, ihuan amechmacazque in xiuhtototl in tlauhquechol in tzinitzca in ye ixquich in tlazoihuitl, auh itlapalcacahuatl in tlapapal ichcatl, camochianquittazque canelnotequiuh iconihualihualoc, auh yehuatl ica initlatol oquinquixti in yehuatl Chalchiuhtlatonac chicome Calpolli in macehualtin inquinpiaya inin tlapialhuan inin tlaquimilolhuan ininteohuan. ± 12 acatl xihuitl 1075 años, ipanin oncan chiconxiuhtique in quinehuayan Chicomoztoc in Mexitin Azteca Chichimeca huehuetque, inic niman oncan nohualquizque Chicomoztoc, inic mitohua Chicomoztoca, inic niman ohualolinque inipan in omoteneuh 12 acatl xihuitl, inic ye huitze, inic yehualnenemi, yeyuhnepa matlactlomome xihuitl hualquizque in ompa in chan Aztlan, inic oncan omoteneuh quinehuayan Chicomoztoc inipanin omoteneuh 12 acatl xihuitl inic niman oncan huallehuaque, inic ohualnenenque ocaihui in in hualquizque in Aztlan in Azteca Mexitin Chichimeca huehuetque in ompa axcan mitohua Yancuic Mexico. Oncan tlami initlatol huehue in Alonso Franco catca nican ichan ipan altepetl Ciudad Mexico Tenochtitlan, auh in omomiquillico ipan xihuitl de 1602 años, inin Mestizo catca. ± Auh cacenca nohuian nenque in Mexica in Chichimecatlalpan in canacualcan huecahuaya cempohual xiuhtica in motlallia in tlahuelmati in cana caxtolli xihuitl in motlallia, in cana matlac xiuhtica, in cana macuil xiuhtica in motlallia, in cana nauh xihuitl ye xihuitl in motlallia, in cana onxiuhtia, in cana ce xiuhtia in motlallia in amotlahuelmati, in cana cempohual ilhuitl ompohualilhuitl in motlallia (ompa quizaco in Cuextecatl ichocayan, ihuan Cohuatlycamac) auh canohuian quihualtocatiaque in tlalli, auh in quihualquatiaque inin techmonequia nacatl in tonacayotl, ihuan inetl, huauhtli, chian, ihuan chilli, xitomatl, auh icana cenca huecahuaya, moteocaltiaya oncan quiquetzque inical ininteouh in Huitzilopochtli, auh caoc no cequintin in quinhualhuicac inin teohuan inic mitohua in chicome calpolli in Mexica in huallaque, auh inic ce calpolli Yopica, inic ome calpolli, Tlacochcalca, inic yei calpolli, ± Huitznahuac, inic nahui calpolli, Cihuatecpaneca, inic macuilli calpolli, tlacatecpaneca, inic chicome calpolli, Izquiteca, auh ye omitoca cenca nohuian hualnentiaque in Chichimecatlalpan in cana quihualcauhtiaquetoctli miahuati in cana quihualcauhtehuaque Xilloti, helloti, cozahuia, auh in cana ocquipixca, quihualquatehua in tonacayotl, auh cacenca miectlamantli, in quichiuhque in otlipan inic huallaque, nohuiannenque in Culhuacan in hueca Culhuacan ihuan in tona ichuacan anozo Tonallan cacenca mochicnenque, auh ca in Cotoncahuan in Michhuaque in Mexica, ihuan in Malinalca, auh ca mochintin huallaque, auh inic quincauhque in Michhuaque, atlan mahuiltiaya i[n]oquichtin, ihuan in cihua in oncan Pazquallo itocayocan

0 11

auh quinhualcuilitehuaque inin tilma, inin maxtli in cihua inin cue inin huipil quincuillique. Auh inoquichtin aoc momaxtleque, ± Zatzin tlapantinemia anozo Zatzin tlapantinemi maxauhtinemi, auh in cihua Zain cicuil icomana, auh inoquichtin ic huipilleque omochiuhque oihui inin quincauhque Michhuaque. Auh in yehuatl initoca in Malinalxoch inihueltiuh in Huitzilopochtli, inic quicauh in otlipan mochintin initahuan caquicochcauhque ipampa amotlacatl catca cenca tlahuelilocayoti inquimotequiuhtia teyolloquani tecotzanani te ixcuepani teotlaxiliani, tecochmamani tecohuaqualtiani, tecoloqualtiani ca mochi quinotza in petlazolcohuatl in tocatl, ihuan tlahuipochin mocuepa ca cenca huey tlahuelilloc, auh ca yehuatl inic amoconnec in Huitzilopochtli, inic amo quihualhuicac inihueltiuh initoca Malinalxoch in mochintin ± initahuan in zan quin cochcauhque, auh niman ohquito in tlamacazqui in Huitzilopochtli, auh quimilhuia initahuan in motenehua in teomamaque yecuel yehuantin initoca Quauhtlequetzqui, inic ome itoca Axollohua tlamacazqui, inic yei itoca Quauhcohuatl, inic nahui itoca Ocacaltzin, auh oquimilhui notahuane ca amonotequiuh in qui motequiuhtia in Malinalxoch in ompa inic oniquizaco inic onihuallihualoc ca mitl ca chimalli inonimacoc ca yaoyotl inotequiuh, auh canel chiquiuh canotzonteco inic niquittaz inohuian in altepetl, auh canitechiaz cani tenamiquiz in nauhcampa cani teatlitiz cani tetlamacaz, canican niquinnechicoz inepapantlaca, auh ca amo zannen cani quinpehuaz, inic niquittaz in Chalchiuhcalli, in teocuitlacalli, in quetzalcalli, in quetzalitzcalli, in tapachcalli, in tlapaltehuillocalli, inepapan ihuitl, in xiuhtototl, in tlauhquechol, in tzinitzca, in ye ixquich in tlazo ihuitl auh in tlapapalcacahuatl, in tlapapalichcatl ± camochiniquittaz, canel notequiuh ca iconihuallihualoc, auh inin notahuane ximitacatican matihui an canechca in titlamatihui, auh niman ohuallaque in oncan initocayocan in ocopipillah, niman huallehuaque oncan motlallico initocayocan Acahualtzinco, oncan huecahuaque oncan in xiuhmolpilli chiuhcnahui anozo ome acatl inin xiuhtlapohual in huehuetque. ye omito ihuan oncan quizque, oncan motlallique in Ocopipilla, ihuan initocayocan Acahualtzinco, auh niman icacico in oncan Cohuatepec inihuicpa in Tullan. Auh in yehuatl inihueltiuh in Huitzilopochtli initoca Malinalxoch iniquac quicochcauhque inoquicxicauhque inohuallizac niman ye choca in Malinalxoch quimilhuia initahuan notahuan campantiazque canel otechnahualcauh inoquixtiuh in Huitzilopochtli campa nohuia in tlahueliloc auh matic temocan in tlalli in canin tiezque caye nohuian onohuac, auh niman oquittaque in tepetl itoca Texcaltepetl ± inicpac omotlallique auh quin tlatlauhtique in yehuantin oncan chaneque in Texcaltepeca. Niman oquimilhuique ca ye qualli oncan on

0 11

auh quinhualcuilitehuaque inin tilma, inin maxtli in cihua inin cue inin huipil quincuillique. Auh inoquichtin aoc momaxtleque, ± Zatzin tlapantinemia anozo Zatzin tlapantinemi maxauhtinemi, auh in cihua Zain cicuil icomana, auh inoquichtin ic huipilleque omochiuhque oihui inin quincauhque Michhuaque. Auh in yehuatl initoca in Malinalxoch inihueltiuh in Huitzilopochtli, inic quicauh in otlipan mochintin initahuan caquicochcauhque ipampa amotlacatl catca cenca tlahuelilocayoti inquimotequiuhtia teyolloquani tecotzanani te ixcuepani teotlaxiliani, tecochmamani tecohuaqualtiani, tecoloqualtiani ca mochi quinotza in petlazolcohuatl in tocatl, ihuan tlahuipochin mocuepa ca cenca huey tlahuelilloc, auh ca yehuatl inic amoconnec in Huitzilopochtli, inic amo quihualhuicac inihueltiuh initoca Malinalxoch in mochintin ± initahuan in zan quin cochcauhque, auh niman ohquito in tlamacazqui in Huitzilopochtli, auh quimilhuia initahuan in motenehua in teomamaque yecuel yehuantin initoca Quauhtlequetzqui, inic ome itoca Axollohua tlamacazqui, inic yei itoca Quauhcohuatl, inic nahui itoca Ocacaltzin, auh oquimilhui notahuane ca amonotequiuh in qui motequiuhtia in Malinalxoch in ompa inic oniquizaco inic onihuallihualoc ca mitl ca chimalli inonimacoc ca yaoyotl inotequiuh, auh canel chiquiuh canotzonteco inic niquittaz inohuian in altepetl, auh canitechiaz cani tenamiquiz in nauhcampa cani teatlitiz cani tetlamacaz, canican niquinnechicoz inepapantlaca, auh ca amo zannen cani quinpehuaz, inic niquittaz in Chalchiuhcalli, in teocuitlacalli, in quetzalcalli, in quetzalitzcalli, in tapachcalli, in tlapaltehuillocalli, inepapan ihuitl, in xiuhtototl, in tlauhquechol, in tzinitzca, in ye ixquich in tlazo ihuitl auh in tlapapalcacahuatl, in tlapapalichcatl ± camochiniquittaz, canel notequiuh ca iconihuallihualoc, auh inin notahuane ximitacatican matihui an canechca in titlamatihui, auh niman ohuallaque in oncan initocayocan in ocopipillah, niman huallehuaque oncan motlallico initocayocan Acahualtzinco, oncan huecahuaque oncan in xiuhmolpilli chiuhcnahui anozo ome acatl inin xiuhtlapohual in huehuetque. ye omito ihuan oncan quizque, oncan motlallique in Ocopipilla, ihuan initocayocan Acahualtzinco, auh niman icacico in oncan Cohuatepec inihuicpa in Tullan. Auh in yehuatl inihueltiuh in Huitzilopochtli initoca Malinalxoch iniquac quicochcauhque inoquicxicauhque inohuallizac niman ye choca in Malinalxoch quimilhuia initahuan notahuan campantiazque canel otechnahualcauh inoquixtiuh in Huitzilopochtli campa nohuia in tlahueliloc auh matic temocan in tlalli in canin tiezque caye nohuian onohuac, auh niman oquittaque in tepetl itoca Texcaltepetl ± inicpac omotlallique auh quin tlatlauhtique in yehuantin oncan chaneque in Texcaltepeca. Niman oquimilhuique ca ye qualli oncan on

0 12

ximotlallican icpac in Texcaltepetl, auh in yehuatl in Malinalxoch yeotli yehuey initi. Auh inotlacat iniconeuh in Malinalxoch oquichtli itoca Copil, inita itoca Chimalquauhtli tlatohuani Malinalco. Auh in occentlamantinin in oncan omotlallique in Cohuatepec, quin oncan huelomonextique in Mexica Chichimeca, auh in yehuantin in oncan chaneque in Otomi, Zan quimotetzan huia quitohuaya aquique in campa ohuallaque in nican omotlallico campa in chan ca amotlaca ca cenca tlahueliloque, ± auh in yehuantin in Mexica, niman ye quiquetza inin teocal inichan in Huitzilopochtli, niman ye quimana oncan in Quauhxicalli, ihuan in Yopico, ihuan Tlacochcalco, Huitznahuac, Tlacatecpan, Tzomolco, Atempan, Tezcacohuac, Tlamatzinco, Mollocotitla, Nonohualco, Cihuatecpan, Yzquitlan, Milnahuac, Cohuatlxoxouhcan, Aticpac, cahuel oncan quincenquixti quintecpan, quinpouh in ixquichtin tlatlacatecollo in yehuatl in Huitzilopochtli, cayeica in teyacancauh imachcauh in Diablosme, auh in yehuatl in Huitzilopochtli niman ye quiteca, initlach niman ye quimana initzompan, auh niman ye ic queltzaqua in atlauhtli, in tlamimilolli, oncan omotecac in atl otentimoma itencopa omochiuh in Huitzilopochtli, auh niman oquimilhui inittahuan yehuantin Mexica notahuane, ca ye omoma in atl xicaquican xictocacan huexotl, ihuan in ahuehuetl, in acatl, in tolli, atlacuezonalaxochitl, ± ihuan ye quixinachohua in mimichtin, en cueyame in axollome, in acociltin, aneneztin, ahuihuitlame in axaxayacatl in quatecomatl, yoyolli. Auh ihuan inizcahuitli, ihuan in totome, in canauhtli, in yacacintli, in quechilton, in acatzanatl acollalauhque, tozcacoztizque, auh in Huitzilopochtli niman oquito inin izcahuitli, cahuel nonacayo, neconotlapallo. Auh niman oncan oqueuh inicuic cuicoya nohua mitotia in cuicatl itoca tlaxotecayotl, ihuan tecuilhuicuicatl, in oncan quitlalli. Auh niman oquitoque initahuan centzonhuitznahuatl quilhuia in yehuatl Huitzilopochtli, tlamacazque, caye nican yez in motequiuh inic tihualla in titechiaz, in tinenamiquiz in nauhcampa in tictotopehuaz in altepetl, inic ticaciz melchiquiuh montzonteco ica, ihuan moyollo mezomo, tlapallo, inic tiquittaz in titechtenehuilli inepapan chalchihuitl, in tlazotetl, in teocuitlatl, in quetzalli inepapan ± tlazoihuitl, in tlapapalcacahuatl, in tlapapalichcatl, ihuan inepapan xochitl, ihuan inepapan xochiqualli, inepapan netlamachtilli canel oticnelhuayoti, otictzonteconti, imaltepeuh in nican Cohuatepec, maye nican mocentlallica in motahuan imomacehualhuan in Azteca in Mexitin quitlatlauhtia in yehuantin in centzonhuitznahuatl. Auh niman oquallan in Huitzilopochtli, niman oquimilhui tleinanquitohua cuixamehuan an quimatin cuix amotequiuh cuix an expanahuia ca nehuatl nicmati in tlein nicchihuaz, auh niman ye mochichihua in Huitzilopochtli in oncan inichan in teocalticpac in on mochichiuh inic on moyaoachichiuh zan ic onecuitl inic on moxaxauh in qui mixteyayahualti, ihuan ichimal in concuic inic quinnamic initlahuan, inicmicalque oncan ininan Huitzilopochtli

0 13

itoca Coyolxauhcihuatl inon moyaochichiuh niman yehuitz, inquinpoloquiuh, ± in quinmictiquiuh initlahuan in centzonhuitznahuatl oncan in teotlachco in quinqua initlahuan, auh in yehuatl ininan in quimonantica initoca Coyolxauhcihuatl catca niman achtopa itech opeuh in quimicti in oncan teotlachco, quiquechcoton oncan quiqua yehuatl iniyollo in Coyolxauhcihuatl quiqua in Huitzilopochtli. Auh in Coyolxauh ca ihueltiuh catca in centzonhuitznahuatl, auh iniquac inoquin quayohualnepantla, auh inotlathuic tlahuizcalpan, niman oquimittaque initahuan inimacehualhuan in Mexico, zamochielcoyontoque in Coyolxauh, ihuan in centzonhuitznahua, in oncan teotlachco aocmo tley iniyollo mochioquiqua in Huitzilopochtli, ca cenca huey tzitzimitl, huey colleletli omochiuh in Huitzilopochtli. Auh in Mexica cenca omomauhtique, auh inyehuantin in centzonhuitznahuatl, inic momatia in oncan Cohuatepec oncan yez in ± altepetl, ye oncan Mexico yez, auh ca amoquinec in yehuatl Huitzilopochtli, niman quicuitlaco yoni in atlquichitinin inic queltzaca in atlauhtli in oncan catca in oncan mania in atl, niman mochihuac in ahuehuetl in huexotl, in acatl, in tolli, in atlacuezonalxochitl, auh mochimicque in anemia in michin, in cueyatl, axollotl, axaxayacatl, in quatecomatl, yoyolli, ihuan acocillin, aneneztin, ihuan opoliuhque omochiyahque in cacanauhtin, yacatzintin, quachiltin, inteotzaname, in aztatl, in acoltlatlauhque, tozcacoztique, in ye ixquich totome, auh niman yehual peuh in Huitzilopochtli in quinhualhuicac initahuan inimacehualhuan in Mexica, auh in oncan Cohuatepec oncan quilpique inin xiuhtlalpohual Ome acatl. Auh ce tecpatl 1168, in tonalli ipan tlacat in Huitzilopochtli, ipan compehualti in teyacanaliz yotl in teomama initoca Quauhtlequetzqui, ± inic quin yacan Mexica. Auh niman ye huitze acico in Tollan amohuecauhque in oncan niman hualmiquanique in Atlitlallacyan, hualmiquanique Tequixquiac oncan quichiuhque inin chinanquitocaque in chinamitl. Auh niman huallehuaque motlallico oncan acico in Atenco (in oncan chaneque intlatohuani itoca Tlahuizcalpotonqui teuchtli cenca quintlazotlaque in Mexica quin namictiaya in comitl in caxitl) niman oncan quimanque inin tzompan oncan oquitoque inic axcan itocayocan Tzompanco (oncan quinmacac ichpoch in Tlahuizcalpotonqui teuchtli in ichpoch itoca Tlaquilxochtzin, yehuatl quinchiuh oncan ye tlacati inic ce cihuatl itoca Chimallaxochtzin, inic ome ya yehuatl initoca Huitzilihuitl, inic ey itoca Tozpanxochtzin) niman on motlallico in Mexica in quachilco, auh niman acico in Xaltocan oncan ic yemochinantia oncan quittocaque ± in tlaolli ihuauhtli, inetl, inayotli, in chilchotl, in xitomatl, niman ye ic huitze in Epcohuac, cano oncan mochinantique. Auh niman motlallico in Ecatepec, ihuan itocayocan Acalhuacan, niman huallaque in oncan Tolpetlac, yenoceppa huallehuaque oncan motlallico itocayocan Huixachtitla,

0 14

auh niman huallaque motlallico itocayocan Tecpayocan, oncan yenoceppa in xiuhmolpilli Ome acatl, niman huallaque motlallico in oncan Atepetlac. Auh niman huallehuaque motlallico in oncan Atepetlac, auh niman huallehuaque oncan motlallico itocayocan Cohuatlyayauhcan, niman huallaque in oncan itocayocan Tepepanco, huallehuaque oncan motlallico in itocayocan Aculnahuac, niman huallaque motlallico in oncan Chapoltepec inicuitlapilco ± itocayocan Techcantitlan quinyehuantin yuhquitocayotique in Mexica. Auh in oncan Chapoltepec oncan yeno in xiuhquilpique in xiuhtlapohualli Ome Acatl. Auh niman oncan ye quinnahuatia in Mexica in yehuatl in Huitzilopochtli ye quimilhuia in yehuantin teomamaque initoca Quauhtlequetzqui, inic ome itoca Axollohua tlamacazqui, ihuan inic ey itoca Ococaltzin, auh in yehuantinin in teomamaque oquimilhui in Huitzilopochtli, notahuane in tlein mochihuaz, ocxicchiyecanca anquittazque tlaoc xicchiyecan ca nehuatl nicmati ximochicahuacan, ximotlapallocan, ximochichicahuacan, ximocencahuacan macamo nican in tiezque, oc nechca in titlamatihui in oncan titlapiezque. Ahuinin maoctiquinchiyecan in techpolloquihui ontlamantin in yehuitze. Auh in yehuatl initoca Mallinalxoch, inihueltiuh in Huitzilopochtli oquilhui iniconeuh in yehuatl initoca Copil quilhuia nonantzine ± ca cenca nicmati onca moquichtiuh, niman oquilhui caquemaca ca/ca/onca in motla itoca Huitzilopochtli, inic nechcauh zan nechcochcauh, nechnahualcauh in Otlipan, auh niman ic nican titotlallique in texcal tepeticpac niman oquitto in Copil cayequalli nonantzine ca ye nehuatl nicmati canic temotiuh in cani notla huelmatito, in canin omatlallito canic popollotiuh, canic quatiuh. Auh cani quinpopollotiuh cani quinpehuatiuh inoquinhuicac initahuan inimacehualhuan, auh cacenca nicmati in ixquich in emac initechpouhqui in quittaz in qui mahuizoz inepapan netlamachtilli, auh ca nehuatl niyezcanehuatl nonemachez in ixquich inepapan Chalchihuitl, in teocuitlatl, in quetzalli, inepapan ihuitl in tlapapalcacahuatl intlapapalichcatl, inepapan xochitl, inepapan xochiqualli, auh inin nonantzine macaxitlaxoya yeniyauh nictemotiuh in tlahueliloc notlah, cenca xinechmoxilli ± auh ca niman ye ich uitz omocencauh omochichiuh yehuatl initoca Copil ca cenca huey tlahueliloc. Auh ca cenca huey nahualle amo machiuhqui ininan initoca Mallinalxoch, ca cenca huey tlahueliloc in Copil, niman ye huitz ipan Ce calli xihuitl 1285 años, oncan mocuepaco initocayocan Zoquitzinco, yenoceppa huitz, oncan mocuepaco initocayocan Atlapalco, yenoceppa huitz, oncan mocuepaco initocayocan Itztapaltemoc. Auh ca yehuatl in Copil icmocuep ipan moquixti Itztapaltetl, ic motocayotia in axcan catiquitohua in mochitlacatl, Itztapaltetitla. Auh ca in yehuatl in Copil ca inecuep ca mochiuh in Itztapaltetl in yehuatl in Copil, auh yenoceppa mocuepa inichan in Texcaltepeticpac

0 15

itoca. Auh in axcan in Mallinalco ca yehuatl quitocayotica ipampa ca yehuatl icaca itoca in Mallinalxoch inic monotza altepetl Malinalco, quin yehuatl oncan ic tlatoca Macatacito, initoca Malinalxoch, inic acico, auh in yehuatl in Copil, ± yenoceppa huitz quihuicatz ichpoch itoca Atzcatlxochtzin oncan mocuepaco initocayocan Tecpantzinco. Auh in yehuatl in Huitzilopochtli, niman huello quimahuelloquitac in ca yehuatl inimach in ye huey initoca Copil, niman oquimilhui initahuan, notahuane ximochichihuacan, ximocencahuacan ca ye huitz in tlahueliloc inomach, yeniyauh nicpopolotiuh nicmictiz, auh niman oquinamiz in oncan itocayocan Tepetzinco, auh inoquittac oquilhui, ac tehuatl campa tihuitz quihualilhui canehuatl occeppa conilhui campa mochan quihualilhui ca ompa in Texcal Tepeticpac, niman oquitto in Huitzilopochtli, ca ye qualli cuix amo tehuatl, inomichiuh inohueltiuh in Malinalxoch, niman oquito in Copil caquemaca canehuatl, auh cani mitzaciz, canimitzpopolotiuh tleipampa in ticochcauh, inticnahualcauh inonantzin, auh ca nimitz tlatlatiz conilhui in Huitzilopochtli, ca yequalli tlachihuallauh, niman ± ye ic monahualtotoca, niman ocacique in Copil in oncan Tepetzinco, auh iniquac inomic caniman quiquechcoton, niman ye queltequi inoquel tecconanilli iniyollo, auh icpac quitlalli in Tepetzintli initzonteco in axcan ye itocayocan Acopilco, auh itzonteco in Copil oncan mic. Auh in yehuatl in Huitzilopochtli inoconmicti, niman ye ihualmotlallotia ica, iniyollo in Copil, auh in yehuatl in Teomama initoca Quauhtlequetzqui quinamictiuh in Huitzilopochtli, inoquinamic oquilhui oticmihiyohuilti tlamacazque oquihualilhui tlaxihuallauh Quauhtlequetzque, izca in yollo in tlahueliloc in Copil, ca onicmictito, auh xicmotlalochti in Tollitic in Acahitic ic tiquittaz oncan mani tepetlatl oncan mocehui in Quetzalcohuatl iniquac yah, auh in icpal centetl tlauh ye centetl tliltic, oncan timoquetzaz in tocon mayahuiz in yehuatl iniyollo in Copil, auh niman ye ic huitz in ± Quauhtlequetzqui in quimayahuitz yollotli inonacico in oncan oquitlatenehuilli, niman oquittac in tepetlatl, oncan moquetz in conmayauh yollotli, niman ompahuetzito in tollotic, in acaihtic, niman ye ic oncan mocuepa in oconmayauhuito in yollotli in yehuatl in Quauhcohuatl, annozo Quauhtlequetzqui contlamantilia inin tlatol huehuetque in ac yehuatl quimayahuico yollotli ipampa ce tlacatl in Quauhtlequetzqui nocetlacatl in Quauhcohuatl inic ocacico tehuan in Tenochtitlan, auh in Quauhtlequetzqui oncan mic in Chapoltepec ipan Ce calli xihuitl 1285 años. Auh in axcan tictocayotia Tlalcocomocco in oncan moquetz in Quauhcohuatl inic quimayahuico yollotli. Auh inipan in omoteneuh Ce calli xihuitl, 1285 años, inic quinhualpehuaya Mexica in Malinalca, ihuan huey Tenanco in chan yehuantin oncan quimictique in Quauhtlequetzqui inyuh quitohua ± yece amo yaomiquin in Quauhtlequetzqui ipampa in Copil inichpoch quihualhuica

0 16

ca inic quinhualpehuaya Mexica, iniquac temachuetzico yequiniquac oncan quimacac in Quauhtlequetzqui in Azcatlxochtzin ocquipilhuatitia oncan tlacat initoca Cohuatzontli, itlazopiltzin in Quauhtlequetzqui ipampa in inamohuelmomati mellahuac ocquezqui xiuhti in Quauhtlequetzqui inoyuhtemac huetzico Copil macihui inipan ce Calli xihuitl quimachiyotia huehuetque in mic yece camoyaomic zan momiquilli oncan in Chapoltepec intlein ipan xihuitl. Auh yece inipan omoteneuh Ce calli xihuitl ye mellahuac inipan quinhualpehuaya Mexica in Malinalca in oncan Chapoltepec, yehuatl iquac mic in Copil. Auh in Mexica niman ic yaque Acuezcomac quizque huehuetlan atlixocan, teoculhuacan, Tepetocan, Huitzilac, Culhuacan, Huixachtla, Cahualtepec, Tetlacuixomac, Tlapitzahuayan motlallito, ± ipan ome tochtli xihuitl, 1286 años, in motecato cequintin Mexica in Tlapitzahuayan ompa matlac xiuhtito. 11 Acatl xihuitl, 1295 años, ipanin yepan Quecholli inin metztlapohual catca, huehuetque, inic Zacatla quiquizaya Mexica zan quin motetzanhuiaya inin tzoncuetlaxquitlalia Mexica in Chachalca, oncan quin chololtique quin tetepachoque, ye noceppa ompa yahque in Chapoltepec, iquac in tlatocauh mochiuhticatca in huehue Huitzilihuitl in Mexica. Auh inic ontlamantli in oncan mochiuh in Chapoltepecuitlapilco, oncan quinyaoyahualloque in Mexica in ixquich in Tepaneca Azcapotzalca, ihuan in Culhuaque, in Xochimilca, in Cuitlahuaca, ihuan in Chalca, ompa mocenquixtique mocentlallique in altepetl ± ipan tlaca inixquichtin in ompa in Chalco ichan initoca huehue Cacamatl teuctli in tlatocauh catca in Chalca Amaquemeque, oihui inin quitohua Mexica. {N°13} Auh yece inehuatl nican ninotocatenehua Domingo de San Anton Muñon Chimalpahin, onic tepotztocac onic nemilli in Chalca Xiuhtlapohuallamatl iniquac ipanin yaoyahualloloque Mexica in oncan Chapoltepec, inipan Ome Acatl xihuitl, 1299 años, oc yehuantin inpan iquac tlatocati in hueloc Chichimeca tlatoque in acico Chalca tlalpan, inic ce itoca Yacahuetzquiteohua teuhctli in tlatocauh, ihuan imacicauh in Chalca in Tlalmanalca. Auh inic ome itoca Atonaltzin Chichimeca teuhctli tlatohuani in tlatocauh, ihuan imacicauh in Totollimpaneca in Amaquemeque: inic ey itoca Quahuitzatl teuhctli tlaillotlac teuhctli intlatocauh ihuan no imacicauh in Tenanca: inic nahui itoca Itzquauhtzin atlauhtecatl teuhctli in tlatocauh in ± Tenanca atlauhteca, ihuan occequintin in Chalco tlatoque in amo nican niquintoca tenehua inimpan mochiuh inic yaoyahualloloque Mexica in oncan Chapoltepec, auh in quitenehua Mexica initoca huehue Cacamatzin ca aicotlatocat in Amaquemecan zan mochipa tlatocapilli catca huey tiacauh ye ixhuiuhtzin in Atonaltzin Chichimecateuhctli tlatohuani Amaquemecan, auh ye quin zatepan inomonemiltico Tlalticpac ayemo ipan in oncan quitenehua Mexica.

0 17

Auh in Chapoltepec, oncan cacique in huehue Huitzilihuitl in yehuatl in achtopa in tlatohuani catca Huitzilihuitl ompa quihuicaque in Culhuacan ompa quimictique in Culhuaque. Auh niman ye ic on miquania in Mexica in oncan Acuezcomac, oncan quinxinque oncan quicuique in atlatl, inic axcan itocayocan Atlacuihuayan, niman ye ic huitze, on motlallico in Mazatlan ihuan in Tepetocan mochi, ic motecaque in Mexica, auh ca niman ± oncan huallaque in Culhuacan, auh yehuatl in Coxcoxtli tlatohuani in oncan Culhuacan, macihui quimachiyotitihui huehuetque Mexica yehuatl ipan in Achitometl tlatohuani in oncan Culhuacan (ye ce inehuatl Domingo de Sn¨ Anton Muñon Chimalpahinhuellonic nemilli in Mexica Xiuhtlapohuallamatl oniquittac, inipan omoteneuh tlacpac in ome acatl xihuitl 1299 años, yehuatl in Coxcoxtli tlatocati in oncan Culhuacan) niman oquimilhui in Mexica in Huitzilopochtli, notahuane xictlatlauhtican in Coxcoxtli, canin tiezque niman oquitlatlauhtique in Coxcoxtli, quilhuique tlacatle tlatohuanie, catimitz totlatlauhtilia, campa neltiazque ca onelloticmatque in Matzin in Motepetzin, maxitech motlaocolili achitzin in motlaltzin in oncan ipan tonyezque, niman oquin manquilli oquitto in Coxcoxtli cayequalli. Auh niman oquinnahuati in itlatocahuan ± in Coxcoxtli in Culhuaque quimilhuia campan yezque oquilhuique initlatocahuan tlacatle tlatohuanie ma ompa huian maye ompa yeti in Tepetitlan in nican Tizapan, niman ompa oquincahuato oquintlallito in ompa Tizaapan, auh niman oquinonotzque in tlatohuani in Coxcoxtli quilhuia tlacatle tlatohuanie caotiquincahuato in Tizaapan in Mexica, niman oquito in Coxcoxtli ca yequalli, ca amo tlaca, ca cenca tlahuelliloque azompa tlamizque Cohuaquallozque, ca cenca in chan in cocohua. Auh in yehuantin in Mexica cenca opapacque inoquimittaque in cocohua, Zan moch yehuantin in quin mopahuaxillia in quin motlehuachillia in quiqua yehuantin Mexica. Auh niman yequitohua in Coxcoxtli oquilamic yequimilhuia Culhuaquehe, in anquincahuato tlaxiquimittati, cuix ± omicque, niman oquilhuique, ca ye qualli tlacatle tlatohuanie matiquimittatin, auh in oquimonittaque tlapopotztoque, poctli mani tlatlatia, inipan onacique, niman quimilhuique, ohuanquihiyohuique Mexicaye zan tamechittaco, tamechtlapalloco, quenancate, niman oquinhualnanquillique, oquimilhuique oantech mocnellilique catipacticate quimonilhuique, caye qualli, ye tihui huallaque in tecpan niman yequininotza in Coxcoxtli yequilhuia tlacatle tlatohuanie, ca otiquimonittato ca oquintlatlamique in cocohua in oquinquaque cayocaque in cocohua caotlanque, niman oquitto in Coxcoxtli, otlaxiquimitacan catlahuelliloque maquichiuhtic{c}an, maca xiquinnotzacan. Auh in Mexica in yehuecahua yequin mocihua montia inimichpochhuan in Culhuaque in yehuantin Mexica, auh in Culhuaque yequin momontia in Mexica inintelpochhuan ye nellihui inin pilhuan. ± Auh in tlatohuani Coxcoxtli oncatca yeintin ipilhuan: inic ce itoca huehue Tezozomoctli, inic ome itoca huehue Acamapichtli, in zatepan in ompa tlatocat in Culhuacan; inic ey cihuatl amohuel momati initoca quimocihuahuati

0 18

initoca Opochtli in Itztahuatzin, Zan huel Mexicatl, tequihua in ceme Mexica ihuan oncan mocihuahuatique Culhuacan yehuatl initoca Cohuatzontli in conan ichpoch in Acxoquauhtli tlatohuanicatca in cihuapilli conan itoca Nazohuatl) Auh niman ohualpanoque in oncan Culhuacan in Mexica oquinhualhuicaque inin cihuahuan inimichpochhuan in Culhuaque ye quinpilhuiatia in oncan ihtic altepetl in Culhuacan. Auh inipan omoteneuh Ome Acatl xihuitl 1299 años, inipan toxiuhmolpilli iniquac oncan callaquico ipan altepetl Culhuacan in ± Mexica yeyuhnepa matlacpohualxihuitl ipan cempohuallon caxtolli ipan ce xihuitl ompa hualquizque chian Aztlan inixquich in nohuian Otlipan ohualnentiaque inic oncan motlallico Culhuacan inipan tlatohuani omoteneuh Coxcoxtli. Auh ihuan ye yuhnepa matlacpohual xihuitl ipan cempohuallon macuilli xihuitl ompa hualquizque in zan oncan ic quizaco in quinehuayan Chicomoztoc inic nohuian ohtlipan hualentiaque, inic niman oncan ocallaquico Culhuacan oncan omotlallico inipan omoteneuh Ome acatl iquac oncan quitlallique niman in Tenochtzin in quin yacanaz Mexica, oncan quilpillique inixiuh ic macuilpa oncan quilpillitacico inin xiuh Mexica in ixquichica ompa ic hualquizque Aztlan inic cenca huecauhtica, inic hual motlatlallitiaque inic mohuian imohuipan ohualnentiaque huehuetque inic ohuacico Culhuacan. 10 Acatl xihuitl, 1307 años, ipanin momiquillico in tlacatl Coxcoxtli tlatohuani catca Culhuacan, oncan quincauhtia initic ± yaltepeuh in Mexica, yeyuh chiuhcnauh xihuitl oncan motlallico. Auh ic niman oquauhtlato in Achitometl in oncan Culhuacan. 13 Acatl xihuitl, 1323 años, ipanin oncan cempohual xiuhtique on macuiltique in Tizaapan Culhuacan in Mexica, inic oncan onoque Auh in yehuatl niman oquimilhui initahuan in Huitzilopochtli, quimilhui notahuane occe tlacatl in neciz itoca yaocihuatl, canocitzin. Auh cati quixnextizque, auh tlaxicca quican notahuane caomonican in tiezque canechca in titlamatihui in oncan titlapiezque, auh ca amo zannen in tiazque in tiquin tlacahuizque in Culhuaque, caticaco cuizque in tomiuh in tochimal, auh in axcan ximochicahuacan, Ximocencahuacan caohuanquicacque in oncan ixneciz in yaocihuatl in nocitzin, auh canamechnahuatia tlaxihuian xiquitlaniti inipiltzin inichpochin Achitometl, huel yehuatl initlazopiltzin ± anquitlanilizque ca nehuatl nicmati namechmacaz, auh niman oyahque in Mexica oquitlanito in ichpoch in Achitometl. O¨quitlatlauhtique in Mexica quilhuia nopiltzine tlacatle tlatohuanie, catimitztotlatlauhtilia in timocolhuan in timomacehualhuan, ihuan in ixquichtin in Mexica, catic momacahuilizca titech momaquiliz in mocozqui in moquetzal in mochpochtzin in toxhuiuhtzin in cihuapilli caompa motlapiellitica, in oncan in Tepetitlan Tizaapan, auh niman oquihto in Achitometl, caye qualli Mexicaye Maxic huicacan, niman oquin macac in Mexica oquihuicace in ichpoch in Achitomel caxitique ocontlallito in oncan Tizaapan niman yequitohua in Huitzilopochtli quilhuia inintoca teomamaque axollohua tlamacazqui, ihuan in Quauhtlequetzqui anozo Quauhcohuatl, quimilhuia notahuane namechnahuatia

0 19

in ichpoch in Achitometl Xicmictican Xicxipehuacan, iniquac ino anquixipeuhque, ce tlacatl xoconaquican in ± tlamacazqui , auh niman ye quimictia, yequichipehua in cihuapilli inoconxipeuhque iniyehuayo, niman ye conaquia in ce tlacatl tlamacazqui, auh niman oquitto, in Huitzilopochtli notahuane tlaxicnotatzi in Achitometl, niman oyaque in Mexica oquinotzato quilhuia totecuiyoye noxhuiuhtzine, tlacatle tlatohuanie timitztotlahcahualtilizque timitztotlapololtilizque in timomacehualhuan camitz motlatlauhtilia in mocolhuan in Mexica, caquitohua maquimotilliqui, maquimotlapalhuiqui in teotzin, catocon tonochillia; auh niman oquihto in Achitometl cayequalli matihuian, niman oquimilhui initlatocahuan in Achitometl matihuian in Tizaapan techcohuanotza in Mexica oquinanquillique, oquilhuique, cayequalli tlatohuanie maximohuica, auh niman ye quihuica olli, copalli, amatl, xochitl in yetl, ihuan initocatlaca tlaqualli, ic quitlamanilizque in teotl inyuhquilhuique ± Achitometl, inic quinotzato, auh ca ye amo nelli in yehuatl, auh caye yehuatl inoquixipeuhque auh ino acic in oncan Tizaapan in yehuatl in Achitometl quilhuia in Mexica, inic yequihualamiqui otic mihi yohuilti noxhuiuhtzine tlacatle, tlatohuanie cocoliztli timitz tocuitilizque in timocolhuan, in timomacehualhuan maxicmotilli maxicmotlapalhui in moteotzin, niman oquitto caye qualli no colhuane, niman ye conana in olli, in copalli, in xochitl, ini yetl in tlacatlaqualli, yequitlamamaca ixpan quitequillia in Zantlapic iteouh, in yehuatl inoquichipeuhque, auh in yehuatl in Achitometl, niman yeic ixpan quinquechcotona in Zozoltin initeouh, auh ca ayemo huel quittaya, inaqui in ixpan quiquechcotona in zozoltin, niman yeye quitlenamaquilia, quixahuilia in tlemaitl, inon maquitac inehuatl in ce tlacatl inichpoch in Achitometl cenca omomauhti, niman ye ic tzatziquintzatzilia initlatocahuan, ihuan inimacehualhuan quimilhuia aquique in¨ Culhuaquehe, cuix amo anquitta, ± caoquixipeuhque in ochpotzin amo nican yezque intlahuelliloque, tiquinmictizque, tiquinpopollozque, nican tlamizque in tlahuelliloque, auh niman ye ic moyaotla, niman ye quimilhuia initahuan in Huitzilopochtli, canehuatl nicmati zanihuia Zaniyollic xonquizacan. Auh niman yetetoca in Culhuaque quintoca in Mexica, niman ye quimonquequetza in atlah in Mexica, inic quinhuallehuitique tepehuaco in oncan itocayocan Acatzintitlan, in momatque Culhuaque azo oncan oixpoliuhque in Atlan, niman oncan hualchimalpanoque ic panoque in mitl, in chimalli, auh in mitl in mitohua in tlacochtli, in motocayotia tlatzontectli, quicuicuitlalpique, ipan motlallique in atlan inic hualpanoque. (Auh in occequintin Mexica in amo huel hualpanoya panohuani quimontequillico ce cihuatl moxauhticac amoquimati in campa hualla inic hualpanoque ± Mexica oncan quinhualtepeuhtiquizque pipiltoton tizozoltica onoque, cequimohuillana quinimoztla yoc in quimanato amomicque in oncan Acatzintitlan, /ihuan j chimalli/ niman quin yehuantin icontlatocayotique Acatzintitlan)

0 20

ihuan in chimalli ipan motlallique in atlan, inic hualpanoque, inic quin hualtocaque in Culhuaque. Auh niman ic oncan acico in oncan tollihtic, acaihtic in Mexicatzinco, oncan quitzonicpilloque initoca Acatzin oncan quitillique initzinco quiminque ic oncan tlatocayotique Mexicatzinco, niman ye oncan quihuahuatza inopaltic, inin yaotlatqui inin tlahuitz, inin chimal, inixquix, inin tlatqui, auh in yehuantin inin cihuahuan ininpilhuan niman yemochoquillia quitohua campantihui mazan nican tiecan in acaihtic, niman oncan motlallique, niman ye oncan quiquetza in temazcalli oncan callacque inihtic in temazcalli, niman ye motema, ± auh inic tlaquallanique oncan tetzinco mayauhque in temazcalco, niman yeic quinhualtoca (yehuitze teocohuapanquizaco) atlan quintepehuato, zanno tollihtic, acaihtic in motlallico oncan cetlacatl momiquilli itocahuito oncan quitlatique ininacayo, mochi in amapanitl, inic mitohua motenehua mopantlatillique in Mexica huehuetque inic nexticpac mitohua. Auh niman ye ic huitze hualmiquanique, zan no oncan Acaihtic in Tollihtic in motlallico itocayocan Iztacalco in Mexica quinhualyacantia initoca Tenochtzin, niman oncan ye quichihua, quitlacatillia itoca Amatepetl tzohualli in quichiuhque quitzontecontique, quitlactique, quimahmatique, quicxitique, inoquitlacaquetzque niman ye ic quitlaquentia quipantique, niman ye ic quicuicatia cenyohual in quicuicatique in oncan Iztacalco (oncan quicuiqueuhque in tlacateccatl Culhuacan initoca ± Tetzitzillin) niman ye ic huitze in aihtic itocayocan Pantitlan, oncan motlallique huecauhque in oncan catca in Pantitlan, auh niman ye huitze oncan Zan notollihtic, acaihtic in oncan motlallique, niman oncan ce tlacatl mixiuh ininpiltzin inimichpoch in Mexica itoca Quetzalmoyahuatzin, auh iniconeuh itoca Contzallan. Auh ipan in cemilhui tonalli chiucnahui hecatl yehuatl ipampa in axcan itocayocan Mixiuhcan, niman ye ic huitze oncan motlallico in oncan ihcac icaltzin San Pablo Ytepotzco, in oncan quichiuhque quiquetzque in Temazcalli, oncan quitenque inimichpoch in Mexica initoca Quetzalmoyahuatzin oncan omote ininan in Contzallan, inic motocayotia in Temazcaltitlan, oncan motenque mochintin in ± Mexica oncan motlallique yecate, auh niman oncan onehuaque oyahque in tollihtic in acaihtic in oncan in axcan motocayotia Toltzallan, Acatzallan, niman inic oyaque in Mexica huehuetque initoca in Quauhtlequetzqui, anozo Quauhcohuatl, ihuan noyehuatl initoca in Axollohua tlamacazqui imomextin yahque intlatemoto in canin motlallizque, auh ino ipan quizato inoquittaque cenca miectlamantli in tlanahuizolli in oncanca in acaihtic caye ihca ipampa in nahuatil yuhquimilhui in Huitzillopochtli in teomamaque in itahuan in Quauhtlequetzqui anozo in Quauhcohuatl in Axollohua tlamacazqui ca quin nahuati ca yuhquimilhui in ixquich in oncan inonoc in tollihtic in acaihtic in oncan ihcaz, in oncan tlapiez in yehuatl in Huitzilopochtli ca itencopa quimilhui ca yuhquin nahuati in Mexica, auh niman

0 21

oquittaque iztac in ahuehuetl, iztac in huexotl, in oncan ihcac, ihuan iztac in acatl, iztac in tolli, ihuan ± iztac in cueyatl iztac in michin, iztac in cohuatl, in oncan nemi atlan, auh niman oquittaque nepaniuhticac intexcalli in oztotl, inic ce in texcalli in ozotl tonatiuh iquizayan itztoc itoca tleatl, Atlatlayan. Auh inic ome in texcalli in oztotl mictlampa Ytztoc, inic nepaniuhtoc, itoca Matlallatl, ihuan itoca Toxpallatl. Auh inoquittaque niman yechoca in huehuetque quitohua anca yenican yez, caotiquittaque intechilhui inic technahuati in tlamacazqui in Huitzlipochtli inquihto inyuhqui anquittazque in Tollihtic in acaihtic miectlamantli in oncan ca auh in axcan coatiquittaque, otic mahuizoque, caye nelli caomochiuh caoneltic in tlatol inic technahuati, niman oquihtoque Mexicaye maoctihuian caotitlamahuizoque maoctic tlatol{chi}yecan in tlamacazqui yehuatl quimati quenin mochihuaz, ± niman ohuallaque motlallico in oncan Temazcaltitlan, auh niman yohualtica in oquittac inoquimottiti in teomama initoca Quauhtlequetzqui anozo Quauhcohuatl in yehuatl in Huitzilopochtli, oquilhui Quauhcohuatle caohuanquittaque in ixquich in oncan onoc in acaihtic ohuan tlamahuizoque. Auh tlaxiccaquica occentlamantli in ayemo anquitta. Auh inin xihuian, xiquittati in Tenochtli in oncan anquittazque ic pacca icpac, ihcac in yehuatl in quauhtli oncan tlaqua, oncan mototonia, auh ca ic pachihui in amoyollo, ca yehuatl iniyollo in Copil intiqualmayauh in oncan timoquetz tlalcocomocco. Auh niman oncan huetzico ino anquittaque texcaltempa, Oztotempa in Acatzallan in toltzallan, auh ca oncan ixhuac iniyollo in Copil, in axcan motocayotia Tenochtli, auh ca oncan intiezque in titlapiezque, in titechiezque intitenamiquizque in nepapantlaca telchiquiuh totzonteco tomiuh tochimal, inic tiquimittazque in ixquich intechyahuallotoc ± ixquich tiquinpehuazque tiquimacizque ic maniz in taltepeuh Mexico Tenochtitlan quauhtli ipipitzcayan inetomayan quauhtli itlacuayan, ihuan michin ipatlanian, ihuan cohuatl izomocayan in Mexico in Tenochtitlan, auh ca miectlamantli in mochihuaz, niman oquilhui in Quauhcohuatl, cayequalli tlamacazque otlacauhqui imoyollotzin maquicaquican imottahuan in huehuetque in ixquichtin, ic niman oquincentalli in Mexica in Quauhcohuatl oquincaquilti initlatol in Huitzilopochtli inoquicacque Mexica. Auh niman onoceppa yahque in Toltzallan in Acatzallan, in Oztotempa, auh ino ipan quizato Acatitlan ihcac in Tenochtli, in oncan (Oztotempa inoquittaque icpacca icpac ihcac moquetzticae in Quauhtli in yehuatl in Tenochtli oncan tlaqua, oncan quiqua quitzotzopitzticac in quiqua, auh in yehuatl in quauhtli inoquimittac in Mexica cenca omopechtecac in quauhtli, zan huecapa in conittaque) Auh initapazol inipepech, zan moch yehuatl in ixquich inepapan tlazo ± ihuitl in ixquich in xiuhtotoihuitl, in tlauhquecholihuitl, in ixquich quetzalli, auh zan no oncan quittaque in oncan tetepeuhtoc inin tzonteco inepapan totome in tlazototome in tzonteco oncan zozoticate, ihuan cequitoto icxitl, cequi omitl, auh oncan quinnotz in Diablo quimilhui Mexicaye ye onca yecin, auh yece amoquitta in Mexica in aquinquinotza ic oncan tlatocayotique Tenochtitlan) auh niman ye ic choca in Mexica quitohua otocnopiltic, otomacehualtic caotic mahuizoque in taltepeuh yez, maoctihuian, maoctitocehuiti, niman ye ic huitze in oncan Temazcaltitlan

0 22

inin ipan Ome Calli xihuitl, 1325 años. Auh ca niman ye ic quimilhuia in yehuatl in Quauhtlequetzqui anozo Quauhcohuatl in Mexica quimilhui nopilhuane matitlachtequican ± ma achitzin tictlallican tlachcuitectzintli, ihuan totlalmomoz in oncan otiquittaco in quauhtli. Azoquen manian, oncan mocehuiquiuh in tlamacazqui in toteouh in Huitzilopochtli, niman oquittoque in Mexica, ca ye qualli maticchihuacan, niman oquitlallique in tlachcuitetelli, ihuan inin tlalmomoz in oncan Oztotempa in oncan ihcac in Tenochtli, auh ca ipampa cayuhquilhui, cayuhquinahuati in Huitilopochtli in yehuatl in Quauhtlequetzqui anozo Quauhcohuatl, ca inahuatil in quichihuazque in Mexica. Auh ca cenca ic noyotica netoliniliztica in ye quichihua in yequitlallia inical in Huitzilopochtli, inic quiquetzque cazazanoctepiton itoca Ayauhcalli, campa nelquicuizque in tetl in quahuitl, auh canel tetlalpan in zate in motlallico in tollitic, in acaihtic, ca inin tlalpan in tepaneca, in Azcapotzalcatl, ihuan ca in tlalpan in Aculhuacatl, ± catequaxochco in cate, ihuan ca inquaxochco in Culhuaque, auh ca ipampa incencamotoliniaya. Auh ca niman yenoceppa monahuatia in Mexica quitohua tlaxihualhuian Mexicaye mati tlatlatlauhtiti in tepanohuayan, ihuan in Azcapotzalco. Auh niman mochintin oquittoque, ca amo huel mochihuaz in ompa titlatlatlauhtitihui macanictiquinquallaniti in Tepanohuayan tlaca, ihuan Azcapotzalca. ± {La fundacion de Mexico} Auh ye omitto Ome Calli xihuitl, 1325 años, yeyuhnepa yetzon xihuitl ipan chiquacenpohualli xihuitl, ipan macuilxihuitl motlacatillitzino intotemaquixticatzin Jesu-Christo, iniquac ocallaquico, inic acico, inic motlallico in Toltzallan, in Acatzallan in Atlihtic in Tenochtitlan in huehuetque Mexica Azteca Chichimeca, ihuan yeyuhnepa matlacpohualxihuitl {ipan epohual} ipan on xihuitl inipan ce tecpatl xihuitl ompahualquizque inicompahuallehuaque inin chan in Aztlan in anepantla. Ihuan yeyuhnepa matlacpohual xihuitl ipan ompohualli onmatlactli ipan ce xihuitl {N° 13} ompa hualquizque inic yenonicuel oncan huallehuaque in zan oncan quinehua Chicomoztoc, inic callaquico, inic mocentlallico Tenochtitlan, auh ic omito inic cenca ± huecahuaque Ohtlipan, inic huallaque inic nohuian hualnentiaque ipan ixquich tlalli in Mexica Chichimeca huehuetque ca macuilpan in Ohtlipan in inpan Toxiuhmolpilli inic ohuacico Tenochtitlan. {N° 13} Auh in yehuantin in Mexica huehuetque in nican inquitzitziquique in altepetl inic mitohua inic motenehua in Toltzallan in Acatzallan in Mexico in Tenochtitlan. Izca inin toca inic ce itoca Atltenoch inin yehuatl impan huallicatia quin hualyacantia in ixquich Mexica yeyuhnepa cempohuallon chicome xihuitl ompa quitlallique in Culhuacan in Mexica. Inic ome itoca Quauhtliyolqui; inic ey itoca Acacitli; inic nahui itoca Tenzacatetl; inic macuilli itoca Ahuexolotl; inic chiquacen itoca Ocelopan {anozo xiuhcaque teomama}; inic chicome itoca Quauhtlequetzqui, anozo Quauhcohuatl; inic chicuey, itoca Tzompantzin; inic chiuhnahui, ± itoca Izhuactlaxquitl; inic matlactli, itoca Ocomecatzin; inic matlactlonce, itoca Chicopachmani; inic matlactlomome, itoca Ahatzin; inic matlactlomey, itoca Copil inin teomama: in yehuantinin hualteyacanque in huehuetque, auh in teomamaque inquitlacaittaya iniuhqui inquitlacanotzaya in Huitzilopochtli, inic

0 23

ce itoca Xomimitl inyuhqui Teopixque ipan mochihuaya. Auh in oc cetlacatl itoca Quauhtlequetzqui anozo Quauhcohuatl. Inic ome itoca Ococal, inic yei, itoca Chachallayotl inin Ohtlipan inhualteomamaque, auh in yehuatl; inic nahui initoca in tlamacazqui in Axollohua ca ompa mic ompa cacique in Colhuacan Tizaapan. Auh in huel nican Tenochtitlan in caxitico inquihualmamaque in Huitzilopochtli, inic ce yehuatl initoca Quauhtlequetzqui, anozo Quauhcohuatl, tlamacazqui Teomama: inic ome itoca Copil teomama: ± inic ey itoca Xiuhcaque teomama: inic nahui, itoca Cuitlachquauhtli teomama: inic macuilli itoca Poyahuitl teomama. Yehuantinin in hualteomamaque in nican acico. Auh iniquac, ipanin iquac tlatocati in omentin tlatoque Amaquemecan Chalco, inic ce itoca huehue teuhctli Chichimeca teuhctli, ininipiltzin in Atonaltzin Chichimeca teuhctli; inic ometlatoque, itoca Quahuitzatl teuhctli tlayollotlac teuhctli tlatohuani Tzaqualtitlan Tenanco yolticate, iniquac ohuacico Tenochtitlan in Mexica inyuh neztica huehue Xiuhtlapohuallamatl, auh in Culhuacan yenoiuh ompa ce xihuitl tlatocati in huehue Acamapichtli. Auh niman yenoceppa monahuatia in Mexica yequitohua matic cohuacan in Tetl, in quahuitl, mayehuatl ica in Atlan chaneque, in Atlan onoque in michin, in axollotl, ihuan in cueyatl, in acocillin, in anenez, in acohuatl, in axaxayacatl, in izcahuitli, ihuan in ± canauhtli, in quachilli, in yacacintli, in ixquich in totome in atlanchaneque, mayehuatl ic ticcohuati in tetzintli in quauhtzintli, niman oquittoque mayauhqui mochihua, niman ye ic tlatlama quimanaquimaci in michin, in axollotl, aneneztli, acocillin, in cueyatl, ihuan in ixquichtin in totome in atlannemi. Auh niman oyaque in tlanamacato, ihuan tlacohuato, niman ohualmocuepque ohuallaque oquicuito in tetl in quahuitl atlehuehuey, zan mochtepitoton, auh in quahuitl zan no yuhqui, atle tomahuac zan mochpitzaton in quahuitl, niman ye ic quauhtzotzona in Oztotempa, inic oncan quinelhuayotique in yehuatl altepetl. inical, initeocal in Huitzilopochtli, auh in yehuatlin cazan mochi tepitoton catca in ayauhcalli, auh in onez tetl, inonez inquahuitl, niman yequipehualtia in ayauhcalli oquique chillique. Auh niman yenoceppa yohualtica in yequitohua, ± yenoceppa tenahuatia in yehuatl in Huitzilopochtli, niman quilhui in ye quitoa, tlaxiccaqui Quauhtlequetzquihe anozo Quauhcohuatle, nauhcampa, Ximotlallicân, Ximoxellocân, Xitlatocayotican, auh niman oquitlacamatque, nauhcampa omotlallique in Mexica, auh inoyuh ye nauhcan omotlallique (oquilhui in Quauhcohuatl) ca omochiuh tlamacazque, inicotinechnahuati omoxelloque in motahuan, niman oquito inHuitzilopochtli ca ye qualli. Auh xiquin momamacacan in ixquichtin in tiquin hualhuicaque in amocalpol teohuan in tlacochcalca in cihuatecpan, in huitznahuac in Tlacatecpan, in Yopico, in Tezcacohuac, Tlamatzinco, in mollocoitlillan, in Chalmeca, in Tzomolco, in Cohuatlan in Chillico inizquitla, in milnahuac, in Cohuatlxoxouhca, ma ixnecican nauhcampa xiquinquixtican in Moyotlan, in axcan yemitoa Sn¨ Juan, in Teopan

0 23

ce itoca Xomimitl inyuhqui Teopixque ipan mochihuaya. Auh in oc cetlacatl itoca Quauhtlequetzqui anozo Quauhcohuatl. Inic ome itoca Ococal, inic yei, itoca Chachallayotl inin Ohtlipan inhualteomamaque, auh in yehuatl; inic nahui initoca in tlamacazqui in Axollohua ca ompa mic ompa cacique in Colhuacan Tizaapan. Auh in huel nican Tenochtitlan in caxitico inquihualmamaque in Huitzilopochtli, inic ce yehuatl initoca Quauhtlequetzqui, anozo Quauhcohuatl, tlamacazqui Teomama: inic ome itoca Copil teomama: ± inic ey itoca Xiuhcaque teomama: inic nahui, itoca Cuitlachquauhtli teomama: inic macuilli itoca Poyahuitl teomama. Yehuantinin in hualteomamaque in nican acico. Auh iniquac, ipanin iquac tlatocati in omentin tlatoque Amaquemecan Chalco, inic ce itoca huehue teuhctli Chichimeca teuhctli, ininipiltzin in Atonaltzin Chichimeca teuhctli; inic ometlatoque, itoca Quahuitzatl teuhctli tlayollotlac teuhctli tlatohuani Tzaqualtitlan Tenanco yolticate, iniquac ohuacico Tenochtitlan in Mexica inyuh neztica huehue Xiuhtlapohuallamatl, auh in Culhuacan yenoiuh ompa ce xihuitl tlatocati in huehue Acamapichtli. Auh niman yenoceppa monahuatia in Mexica yequitohua matic cohuacan in Tetl, in quahuitl, mayehuatl ica in Atlan chaneque, in Atlan onoque in michin, in axollotl, ihuan in cueyatl, in acocillin, in anenez, in acohuatl, in axaxayacatl, in izcahuitli, ihuan in ± canauhtli, in quachilli, in yacacintli, in ixquich in totome in atlanchaneque, mayehuatl ic ticcohuati in tetzintli in quauhtzintli, niman oquittoque mayauhqui mochihua, niman ye ic tlatlama quimanaquimaci in michin, in axollotl, aneneztli, acocillin, in cueyatl, ihuan in ixquichtin in totome in atlannemi. Auh niman oyaque in tlanamacato, ihuan tlacohuato, niman ohualmocuepque ohuallaque oquicuito in tetl in quahuitl atlehuehuey, zan mochtepitoton, auh in quahuitl zan no yuhqui, atle tomahuac zan mochpitzaton in quahuitl, niman ye ic quauhtzotzona in Oztotempa, inic oncan quinelhuayotique in yehuatl altepetl. inical, initeocal in Huitzilopochtli, auh in yehuatlin cazan mochi tepitoton catca in ayauhcalli, auh in onez tetl, inonez inquahuitl, niman yequipehualtia in ayauhcalli oquique chillique. Auh niman yenoceppa yohualtica in yequitohua, ± yenoceppa tenahuatia in yehuatl in Huitzilopochtli, niman quilhui in ye quitoa, tlaxiccaqui Quauhtlequetzquihe anozo Quauhcohuatle, nauhcampa, Ximotlallicân, Ximoxellocân, Xitlatocayotican, auh niman oquitlacamatque, nauhcampa omotlallique in Mexica, auh inoyuh ye nauhcan omotlallique (oquilhui in Quauhcohuatl) ca omochiuh tlamacazque, inicotinechnahuati omoxelloque in motahuan, niman oquito inHuitzilopochtli ca ye qualli. Auh xiquin momamacacan in ixquichtin in tiquin hualhuicaque in amocalpol teohuan in tlacochcalca in cihuatecpan, in huitznahuac in Tlacatecpan, in Yopico, in Tezcacohuac, Tlamatzinco, in mollocoitlillan, in Chalmeca, in Tzomolco, in Cohuatlan in Chillico inizquitla, in milnahuac, in Cohuatlxoxouhca, ma ixnecican nauhcampa xiquinquixtican in Moyotlan, in axcan yemitoa Sn¨ Juan, in Teopan

0 24

in axcan yemitoa Sn¨ Pablo; in Tzaqualco, in axcan yemitoa Sn¨ Sebastian, ihuan Cuepopan, ± in axcan yemitoa Sn¨ Maria Redonda. Auh niman oquittoque in Mexica, ca ye qualli tlamacazque mayuh mochihua, niman oquin momamacaque inin capolteohuan in Mexica, auh iniquac in yehuecauh in yeyuh matlactlomey xihuitl in yecate in Tollihtic in Acaihtic in yehuantin in Mexica in huehuetque in oncan ihcac in Tenochtli, niman ye ic moxellohua in Mexica inoyuhquittato in Tollihtic, in Acaihtic in oncatca in tlatilli, itoca Xaltilloli, niman omoxelloque ipan Ce Calli xihuitl 1337 años, ipan in ompa (oyaque in Mexica huehuetque, auh in axcan tiquitohua tictocayotia Tlatillolco Sn¨ Tiago. Auh in yehuantin in ompa quitzitzquito in altepetl, izca inintoca ± inic ce Atlan qua{u}huitl, inic ome itoca Huicton, inic ey itoca Opochtli, inic nahui itoca Atlahzol). Inic macuilli itoca Cuitlachquauhtli teomama, inic chicuacen itoca Xochilleletzin, inic chicome itoca Cemacachiquihuitl, inic chicuey itoca Xomimitl, inic chiuhcnahui itoca Callaomitl, inic matlactli itoca Ocellopane, inic matlactlonce itoca Iztacmichin, inic matlactlomome itoca Cocihuatli, inic matlactlomey itoca Poyahuitl teomama, inic matlactlon nahui itoca Xiuhcoyollatzin, inic caxtolli itoca Maltecatzin, in ompa yaque Xaltilolco, in ompa motlallito cenca tlahuelliloque catca, niman yuh motlallico in amotlacacate Tlatilolca cenca moxicohuani, in axcan caye yuhque inimixhuihuan inyuhqui amo tlacanemi inin omotocateneuhque huehuetque in ompa yaque Tlatilolco in mopohua ca zan matlactlomome in tlalmacehuato ic pehua yehuatl in Cuitlachquauhtli ic tlami itech yehuatl in maltecatzin. Auh ye omitto tlacpac in yehuantin in Mexica huehuetque in ± nican in quitzitzquique in altepetl in Mexico in Tenochtitlan zan matlactlomey in tlazonilpico; occeppa nican motocatenehua, inic ce itoca. Tenoch Chicopachmani Quauhtliyolqui Ahatzin Tzompantzin Tenzacatetl Quauhcohuatl teomama Acacihtli Ahuexotl Copilteomama Izhuac tlazquitl Xiuhcacque teomama Ocomecatzin ± Ce Acatl xihuitl, 1363 años, iquac ipanin peuh in Popocatepetl in yepopoca, iquac in mic in Tenochtzin, in teyacan Tenochtitlan cempohuallon caxtolli ipan nauh xihuitl, auh inic ompa Culhuacan quitlallique Mexica, inic mocempohua yepohuallon macuilli Xihuitl inic Teyacan. Auh zan no ipanin in omoteneuh Xihuitl in momiquillico in huehue Teuctli in Chichimeca teuhctli tlatohuani catca Iztlacozauhcan Amaquemecan ipiltzin in Atonaltzin Chichimeca teuhctli intlatocat ompohuallon caxtolli in quin cauhtia ipilhuan macuiltin, inic ce itoca Temitzin teohua teuhctli; inic ome itoca Ypantlaqualoctzin; inic ey itoca huehue Cacamatl teuhctli; inic nahui itoca Tochiyacatzin huehue, yehuantinin inixhuiuhtzitzinhuan ± Atonaltzin, auh in huehue Cacamatzin amo huel momati in quexquichcauh

0 25

Inic ey ipilhuan Itzcohuatzin, itoca Mixcohuatzin ompa tlatocatito in Xillotepec. Auh zan niman ipanin in omoteneuh in 13 tecpatl xihuitl 1440 años, ipan motlatocatlalli in tlacatl in huehue Moteuhczoma Ilhuicamina Chalchiuhtlatonac tlatohuani Tenochtitlan, ipan cemilhui tlapohualli 3 cohuatl ic 22 de Mayo, inin ipiltzin in Huitzillihuitl. 7 tecpatl xihuitl, 1460 años, ipanin momiquillico intlacatl in Quauhtlatohuatzin tlatohuani Tlatilolco inipiltzin Acolmiztli intlatocat cempohualli on matlactli, ipan ce xihuitl. ± Auh zan niman ipanin in omoteneuh xihuitl in motlatocatlalli in tlacatl Moquihuixtli tlatohuani Tlatilolco, ipan cemilhui tlapohualli 13 Ozomatli, ic /¨¨¨/ inin inyuh conitohua Tlatilolca zan hualla Aculhuacan ichan yehuatl ompa contlatocatlalli in huehue Moteuhczoma Ilhuicaminatzin inehuan in Axayacatzin. 2 Tecpatl xihuitl, 1468 años, ipan in momiquillico in tlacatl in huehue Moteuhczoma Ilhuicamina Chalchiuhtlatonac tlatohuani catca Tenochtitlan inin ipiltzin Huitzillihuitl in tlatocat cempohualli on chiuhcnahui xihuitl, auh in quincauhtia ipilhuan izquintinin initechquizque izcatqui intotoca in tlatocapipiltin in ye mochi chicueyntin. Inic ce itoca Iquehuac Tlacateccatl. Inic ome itoca Chichimecacihuatzin, inin quimocihuauhti huehue Huanitzin hueytiacauh Itztapalapan ichan oncan otlacatque ointechquizquizque yeintin ipilhuan: inic ce itoca huehue Chimapilli, ± inin ompa tlatocatito in Ecatepec: inic ome itoca Macpaltzin: inic ey itoca Matlalxochitzin. Inic ey ipilhuan huehue Moteuczoma itoca Macaxochtzin inin cihuapilli quihualitlan quihuallan ce pilli in ompa Tepexic mixtlan, ihuan iquac quihuallitlanque in ompa tlatocayotl quin yehuatl compehualtito in Cihuapilli, zan ipampa yehuatl inic yehuatl otlatocatlalliloc iniyoquichhuatzin to zancoztli in ompa Tepexicmixtlan quin yehuatl compehualti in tlatocayotl, auh o intechquizque ompa otlacatito in Doña Maria, ihuan in Dn¨ Joseph ompa otlatocat in Tepexicmixtlan. Auh inoc macuiltin in ichpochtiztzinhuan in tlacatl in huehue Moteuczomatzin amohuel momati inintoca cihuapipiltin occequintin Mexica quitotihui huel miyecapilhua catca in huehue Moteuczoma Ilhuicamina inic quitoca amomochintin intlatocatizque nopilhuan ± inic quitecac in tlahuitolli in tlateccayotl, in quauhxincayotl, in tlacuillo ceyotl mocho Fiscalesme mochiuhque inipilhuan. In huehue Moteuhczoma Ilhuicaminatzin, ihuan Tlacayeleltzin ocyehuantin quitlatocatlallique initoca Atlazol, yehuatlin ompa achto tlatocatito in Huaxacac inin ixhuiuhtzin in ocellopan Tenochtitlan chane, auh inic ompa tlatocatito Huaxac in tlaihualmochiuh in omotocateneuhque tlatoque. ± 3 Calli xihuitl, 1469 años, ipanin motlatocatlalli in tlacatl in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan, ipan cemilhui tlapohualli 11 Quiahuitl, ic 11 de Agosto, inin ipiltzin in huehue Tezozomoctli Tlatocapilli Tenochtitlan, inin ye omito tlacpac ipiltzin Itzcohuatzin. {Axayacatl

0 26

Auh inin omotocateneuh huehue Tezozomoctli inipiltzin Itzcohuatzin tlatocapilli Tenochtitlan aic otlatocat zan catca huey Teuhctli, auh yehuatl oquinchiuh oitechquizque in tlatoque izcatqui intotoca izquintinin. Inic ce itoca Tizocic tlatohuani. Inic ome itoca Ahuitzotl tlatohuani. Inic ey Cihuatzintli, itoca Chalchiuhnenetzin inin conmacac ± quihuallitlan, quihuallan in tlatohuani Tlatilolco initoca Moquihuixtli ompa tlacatito itoca Axayaca quixeuh initatzin, inic ome ompa tlacatito itoca Tzihuacpopoca. Auh inic nahui ipilhuan in huehue Tezozomoctli ya yehuatl in omoteneuh initoca Axayacatzin zaxocoyotl yeomito yehuatl ipannon callac qui patlac inoyuh momiquilli tlatohuani huehue Moteuhczoma Ilhuicamina, auh ye omito zaxocoyotl ye achtopa inotlatocat inin Axayacatzin zatepan inotlatocatque itiachcahuan, auh inic tlatocat yehuatl quitotia in huehue Moteuhczoma, auh iniquac motlatocatlalli inixquetzalloc pepenalloc inin Axayacatzin, iquac tlaillotlacati initiachcauh initoca Tizocic, auh in occe itiachcauh tlacocochcalcati initoca Ahuitzotl, inyuhqui Oidoresme ipan pohuia, auh in yehuantinin tetiachcahuan inin teiccauh in Axayacatzin ± atle ipan quitaya atle ipan compohuaya zan quitlapinahuiliaya iniquac canapa ontepe huaya Mexica ompa tehuan ontlamaya in Axayacatzin, quimonanaya imalhuan, auh initiachcahuan ye omito zan quipopollohuaya, zan quitohuaya cuixnelli inoquixtli Axayaca, cuix nelli intlamani yaoc inyuh machizti amo zan niztatlaca tlacoti in quimonmococohuia in quin hualhuica nican Mexico inicoquich neci Axayaca ocayuhqui in inic quipapatzahuaya Axayacatzin initiachcahuan, auh mazonellihui in zatepane huaya, in zaxocoyotl ye cecaye huey tiacauh, ye huexotzincamani inic yehuatl quixquetztia inic yehuatl achtopa tlatocatiz yehuantin in tlaixquetzal mochiuh in tlatoque in huehue Moteuhczoma Ilhuicaminatzin, ihuan Cihuacohuatl Tlacayelleltzin, ihuan Chimalpopoca tlatohuani catca Tlacopan imeixtinin in quixquetzque Axayacatzin, ± inic yehuatl tlatocat achtopa in nican Tenochtitlan, inin ye ixhuiuhtzin in Itzcohuatzin. 7 Calli xihuitl, 1473 años, ipan in in chahuapolli ohuac in Tlatilolco pehualloc in altepetl ye omito ipampa ihuel tihuatzin in tlacatl in Axayacatzin cenca chahuatia initoca Chalchiuhnenetzin {Chalchiuhnenetzin cenca tlaniyac catca in Cihuapilli ipampa inaic itechaua Moquihuixtli tlatohuani.} inyuh quitotihui huehuetque Ayoctle ipan quittaya ininamic Moquihuixtli ipampa zan yayactzintli catca amoqualxayaque, ihuan zan pitzactzintli catca amonacayo auh inicatle ipan quittaya Moquihuixtli in quexquichtlamantli in quachtli ininemac in Chalchiuhnenetzin in contitlanilaya yuhctzin in Axayacatzin zamoch quicuiliaya in Moquihuixtli ayoc tlequittitiaya yemoch quinmacaya inimecahuan ± cihua, auh in cihuapilli cenca ye motolliniaya in Chalchiuhnenetzin za metlatitlan xomolco in mococochitiaya, zaitatapatzin catca ye omito ipampa ininamic Moquihuixtli tlatohuani Tlatilolco huelquittaya inin cenca quin cacaltemaya inichan cihua inimecahuan nelquenmanican quittaya in Moquihuixtli in machochco onoc, auh ye omito in cihuapilli ayoccan ompohuia za metlatitlan caltech Xomollan in mococochitiaya zan niman ayoc mocon nequia intlatohuani Moquihuixtli ininehuan

0 27

cochizque cihuapilli Chalchiuhnenetzin, /¨¨¨/ auh zan yehuantin in tlancochia inimecahuan in quaqualtin cihua, ye omito inin cihuapilli Chalchiuhnenetzin, amochihuac catca, zan yayactic, ihuan amonacayo zan huellomitl initlac catca yehuatl inicamoconnequia Moquihuixtli, ihuan cenca quimictiaya, ihuan ye omito za Itzotzomatzin inic halla nican Tenochtitlan quinonotzaco quilhuico inyuhctzin Axayacatzin inyuhqui cihua ± inyuhquipollohua Moquihuixtli, ihuan inquenin ipan yaotlatohua Tenochcatl in Moquihuixtli mochiquilhuico, auh inoquicac tlatohuani Axayacatzin cenca ic quallan motequipacho, auh yehuatl ic peuh in yaoyotl inic mitohua motenehua Chahuapoliohuac in Tlatilolco, auh in tlatohuani Moquihuixtli inehuan momanca quimotempotica inehuan quitoca in yaoyotl initoca Xillomantzin tlatohuani catca Culhuacan, ihuan oc noce tlatohuani itoca Calmecahua teuhctli, auh yece inin amohuel momati in campa tlatohuani catca inimochtin momanaya Moquihuixtli, auh initeuhc tlatocahuan mochiuhti catca in Moquihuixtli, inic ce itoca Atapalca, inic ome itoca ± Cocipantli, iniquey itoca Tequani, inic nahui itoca Teconalhuitznahuatl inin ichpoche catca in ichpoch quimacac in Moquihuixtli inic motohua imontacatca in Moquihuixtli in Teconalhuitznahuatl. Inic macuilli initeuhc tlatocahuan Moquihuixtli itoca Hecatzitzimitl, inin inizquintin in zatepan quincotzicuillo temazcalco in Axayacatzin temac huetzque iniquac poliuhque Tlatilolca ye iquac in mitohua motenehua in quinyacacin tlatoltique inic atlan Tulla quin callaquique, inic quintocaque, auh inmanca yaoyotl ce xihuitl, iquac oncan mictilloque yaopan in omentin tlatoque ye omotocateneuhque, inic ce yayehuatl in Moquihuixtli tlatohuani catca Tlatilolco in tlatocat matlactli on nahui xihuitl icpac momoztli in quihualmayahuito Tenochca, ihuan itepotzohuan quetzalpatzactli in conmaquiticaya Moquihuix, oncan poliuhuico in itlatocayotl Tlatilolco, inic yehuatl quipehualtica Quaquapitzahuac, zan nahuintin inotlatocatque oncan Tlatilolco ipan polihuico in momotoca teneuh Moquihuixtli, auh inicomentin tlatoque in oncan mictilloque ye omotocateneuh ± itoca Xillomatzin tlatohuani catca Culhuacan inin ipiltzin initoca Acultzin tlatohuani Culhuacan, inic polliuhque Tlatilolca ye omito yehuatl quichiuh in Axayacatzin oquipan oquimatian mochiuh in tlacatl catca initoca Tlacayelleltzin Cihuacohuatl in cemanahuac tepehuan (auh yehuantin quihual tlatolmacaya in Axaxayacatzin inic poliuh Tlatilolcatl itoca Tepecocatl, inic ome itoca Calmecahuateuhtli, zan macehualpan quintechihuilli in tlacateotzin, auh zatecpan quincotzicuiloque inipampa tetzauh tlatoque. Auh zan niman ipanin in omoteneuh in 9 acatl xihuitl, 1475 años, in compehualti in ye quauh tlatohua intlacatl Itzquauhtzin Tlacochcalcatl in yequipia altepetl Tlatilolco, inic ye tlatocapohui, ye yehuatl quitlalli in Axayacatzin inin ipiltzin in Tlacateotzin. Auh ipanin in tlacatl Axayacatzin iquac tlatocati in Tenochtitlan, ± in momiquillico in tlacatl Tlacayelleltzin Cihuacohuatl catca in ipiltzin Huitzillihuitl inin

0 28

omotocateneuh Tlacayelleltzin Cihuacohuatl, inicihuauh catca itoca Mahquiztzin inin imichpochtzin catca initoca huehue Quetzalmaçatzin Chichimecateuhctli tlatohuani catca Amaquemecan, inin huehue Quetzalmazatzin inicihuauh catca itoca Tlacocihuatzin illama, yehuantin ompa in techquiz ompa tlacat in omotocateneuh initoca Maquiztzin ompa conmitlani in Amaquemecan Chalco, ompa conan in Tlacayelleltzin inicihuauh in Mahquiztzin nican Tenochtitlan hualla niman quipilhuati in Tlacayelletzin Cihuacohuatl, oncan otlacatque ointechquizque macuiltin inpilhuan izcatqui intotoca. Inic ce itoca Cacamatzin tlacochcalcatzintli inin ipilhuan quinchiuh matlactli omome: inic ce Cihuatzin ye ce inin cihuapilli amo huel momati initoca inin quihuallitlan quihuallan in Nezahualpilli ± tlatohuani Aculhuacan Tetzcoco ompa tlacatito, ompa in techquiz, zan no itoca Cacamatzin quitocamama inicultzin, inin Cacamatzin yehuatl tlatocati in Tetzcoco iniquac acico Españoles. Inic ome ipilhuan Cacamatzin Tlacochcalcatzintli itoca Tlacayelleltzin Cihuacohuatl teyeca inic Cihuacohuatl Mexico. Inic ey itoca chicuey Axochitzin inin huelhuey yaotiacauh catca Quetzalpatzactli initlahuitz catca; inin chicuey, anozo chicome Xochitzin, ce ichpochtzin quichiuh ye ce tleinitoca Cihuapilli amohuel momati Da¨ Juana, inin quimomecatitacico ce Español Conquistador in quihualhuicaque Marques del Valle in tepehuaco in Conquistador itoca Juan Rodriguez de Villafuerte, oncan otlacatque omentin inpilhuan: inic ce itoca Gabriel de Villafuerte Mestizo, inin ce ichpoch oquichiuhtia itoca Doña Aldonza de Villafuerte, inin aquimonamicti ce Español ± itoca Phelipe de Ayala de Zuñiga, oncan otlacat Nicolas de Zuñiga ompa quipia in cacahuamil initocayocan Acamallinalla, anozo acamallotla anahuac las costas. Auh in omotocateneuh Gabriel de Villafuerte Mestizo oquichiuh ce ichpoch itoca Da¨ Aldonza de Villafuerte inin señora oquimonamicti ce Español itoca Felipe de Ayala Quauhnahuac cate auh inoc chiuhcnahuintin amo huel momati inintoca ipilhuan Cacamatzin tlacochcalcatl, zan omentin in ichpochhuan catca. Doña Aldonza de Villafuerte oquinchiuhtia omentin ipilhuan; inic ce Nicolas de Ayala, inin ompa ca teteltzinco minas ompa quipia oncate ipilhuan. Inic ome tintlacati itoca Da¨ Maria Aldonza, inin oquimonamictica Francisco Rodrero Español Trapichel quipia ompa Tepexoxoman Amilpan. ± Auh inic ome ipilhuantzitzinhuan in tlacatl Tlacayelleltzin Cihuacohuatl itoca Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl, inin zan no iconetzin in omotocateneuh tlacpac in Mahquiztzin Amaquemecan Chalco Cihuapilli, auh in quinchiuh ipilhuan Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl matlactli onnahui, matlactli once in toquichtin, yey cihua. Inic ce itoca Quetzalcohuatzin, inic ome itoca Atletzin; inic ey itoca Itzcuintzin; inic nahui itoca Quauhpiaztzin; inic macuilli itoca Cihuacohuatl auh inoc chiuhnahuintin amo huel momati inintoca inipilhuan Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl, auh in omoteneuh ichpochhuan yeintin in Tlilpotoncatzin inic temacuilca ipilhuan cihuatl ye ce inin cihuapilli amo huel momati initoca Cihuapilli quimocihuauhti in huey tlatohuani Moteuhczoma Xocoyotl oncan otlacatque ointechquizque omentin inpilhuan cihua, inic ce itoca Da¨ Leonor

0 29

de Moteuhczoma, inic ome itoca Da¨ Maria de Moteuhzoma ± inin zan mochpochmiquilli. Auh in Da¨ Leonor de Moteuhczoma oquimonamicti ce Español Conquistador itoca Christoval de Valderrama, ompa tlayecoltilloya Hecatepec, auh oquichiuhque ointechquiz in zanno itoca Da¨ Leonor de Moteuhczoma Valderrama Mestiza, inin oquimonamicti occe Español itoca Diego Sotelo, oncan tlacatque omentin inpilhuan; inic ce itoca Doña Anna Sotelo de Moteuhczoma, inin Monja cihua teopixqui Santa Clara. inic ome itoca Dn¨ Fernando Sotelo de Moteuhzoma, inin oquinchiuh ipilhuan nahuintin: inic ce itoca Dn¨ Diego Sotelo de Moteuhczoma /¨¨¨/ Clerigo; inic ome itoca Da¨ Leonor Sotelo de Moteuhczoma de la Trinidad ichpochtli, inin zan no in habitotzin in Sta¨ Clara quitlallia ompa Monja, ompa motlallia in Monasterio de la Visitacion, auh zatepan oncan ohualiquaniloc in Sta¨ Clara: inic ey itoca Da¨ Anna Sotelo de Moteuhczoma ± ichpochtli inin Monja initlatecpan alpantzinco Sn¨ Geronimo in habitotzin in quihualhuica: inic nahui itoca Dn¨ Juan Sotelo de Moteuhczoma. Auh inic ey ipilhuan huehue Tlacayelleltzin Cihuacohuatl itoca Toyaotzin, inin zanno iconetzin in Amaquemecan Cihuapilli in Maquiztzin, auh in quinchiuh ipilhuan Toyaotzin chicomentin; inic ce itoca Tzompantzin; inic ome itoca Axayaca, auh in oc macuiltin amo huel momati inin toca in Ome oquichtli, ihuan ye cihuatl. Auh inic nahui ipilhuan in huehue Tlacayelleltzin Cihuacohuatl itoca Achihuapoltzin, inin cihuapilli quihualitlan quihuallan initoca Coyolchiuhqui tlatohuani ce Teotlatzinco, in ompa Huexotzinco. Auh inic macuilli in ipilhuan huehue Tlacayelleltzin Cihuacohuatl zan no cihuatzintli itoca Xiuhpopocatzin amo huel momati campa ya inin nican omoteneuhque inipilhuan Tlacayelleltzin Cihuacohuatl ± ca in macuillixtin quincihuillico nican Tenochtitlan in Maquiztzin cihuapilli Amaquemecan. Auh in oc matlactli omome in ipilhuan huehue Tlacayelleltzin cihuacohuatl occe cen innanhuan occecni quintechihuilli izcatqui intotoca. Inic techiquacenca, itoca Tollintzin: inin ome inichpoch. Inic chicome itoca Macuilxochitzin, inin yehuatl oitechquiz initoca Quauhatlapaltzin. Inic chicuey itoca Xochi-Acamapichtli. Inic chiuhcnahui itoca Xillomantzin. Inic matlactli itoca Tezcatl teuhctli, inin yehuatl itechquiz initoca Tlacotzin Cihuacohuatl. Inic matlactli once itoca Itzpapallotzin. Inic matlactli omome itoca Chiquatzin teuhctli. ± Inic matlactli omey itoca Totomochtzin, inin yeintin in ichpochhuan quinchiuh amo huel momati inintoca. Inic matlactli on nahui itoca Tlacochchimaltzin. Inic caxtolli itoca Toznenetzin. Inic caxtolli once cihuatzintli amo huel momati initoca. Inic caxtolli omome, itoca Chimalpantzin, inic ye mochintin mocempohua

0 30

ipilhuantzitzinhuan Tlacayelleltzin caxtolli omome, auh in occequintin Mexica quitoa nauhpohualli ipan eytlacatl in quinchiuhtia ipilhuan iTlacayelleltzin Cihuacohuatl huehue, auh in yehuantin Cacamatzin tlacochcalcatzintli, ihuan Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl ca huehueintin yaotiacahuan catca Quetzalpaltzactli inin tlahuiz catca inquimamayayaoc. Auh in Tlacayelleltzin Cihuacohuatl ininechichihual initilma quimolpilliaya huitzanqui centlacolli iztac tlacpacpa, auh in tlanipatliltic. ± Auh in tlatohuani Huitzillihuitl occe ichpochtzin otiquilcauhque in tlacpac ye ce amo huel neci tle initoca catca cihuapilli inin qui mochihuauhti initoca Tlachquauhtzin, zan Mexicatl quetzal icpac tlalpiaya oncan notlacatque initoca Ixquacquauhhiztitl inico itoca Mecatzin, anozo tlaca Quauhiztitl. Auh in ixquac Quauhiztitl oquinchiuh ipilhuan nahuintin, inic ce itoca Tehuehueltzin, inic ome itoca Tlacatlatolpan cihuatl, inic ey zan no cihuatl itoca Tlacacitlallacihuatzin, auh inic nahui toquichtin amo huel momati initoca. Auh in Tlacatolpan cihuatl oquichiuh ce ichpoch amo huel momati initoca oncan otlacat oitechquiz initoca Coyoltzitzillin oquichtli. Auh in Tlacacitlallacihuatzin no cequichiuh ichpoch amo huel momati tleinitoca catca cihuapilli yehuatl ± oitechquiz initoca Omocatzin tlatohuani inin amo huel momati campa in tlatocatito inin yecuel iccaton in Ixquacquauhiztitl inixhuiuhtzin Huitzillihuitl tlatohuani. Auh in Mecatzin quinchiuh ipilhuan, inic ce itoca Quauhxochitzin, inic ome itoca Haatzin, ini ey itoca Tlacatzin. Auh in occe ipiltin tlatohuani Huitzillihuitl initoca huehue Zacahuehue Tlacateccatl catca itlan initiachcauhtzin in huehue Moteuhczoma Ilhuicaminatzin inin huehue Zacatzin quinnchiuh oitechquizque omentin ipilhuan oquichtin, inic ce itoca Tzontemoc, inin itlan tlacateccatic in tlatohuani Axayacatzin, ihuan iniquac tlatocat Tizocicatzin, auh inic ome ipilhuan huehue Zacatzin itoca Huitzillatzin, inin zan Cocoxcatzintli catca inin ompa tlatocatito in Huitzillopochco in axcan Sn¨ Matheo quin yehuatlin compehualtito in ± ompa tlatocayotl, yehuatl ompa contlatocatlalli in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan yuh mitohua, yuh momati in achtopa ayac tlatohuani catca in oncan zancatca, ihuan zanteicequique catca in Huitzillopochca. Auh in yehuatl in tetatzin in huehue Zacatzin tlacateccatl, ye omito tlacateccatia itlan initiachcauhtzin in huehue Moteuhczomatzin Ilhuicamina, auh ipan iquac tlatocati in moquetz huehue Atetenamitl in huellaihtic oicaya inyepoliuh axcan inahuacpa in Tepetzinco auh tocemanahuacatian nohuiampa nepapan tlaca in quichihuaco. in quiquetzaco Tenamitl nohuiampa tetzatzilli in huehue Moteuhczomatzin Ilhuicamina, auh iniquac tequitihuaya in yehuatl huehue Zacatzin tlacateccatl yecuicuica ya tlatlatzotzonaya inichan, auh quicac in acazpan acic inicacoca in tlatohuani huehue Moteuhczoma Ilhuicaminatzin, niman quitto oquin cuicuica, aquin tlatlatzotzona ± in oc onca quiniman qilhuique ca yehuatl in motechiuhcauh in Tlacateccatl huehue Zaca, niman noceppa quihto in Tlatohuani Moteuhczoma, auh quentechitozque in Cemantonahuac tlaca in Anahuaca

0 30

ipilhuantzitzinhuan Tlacayelleltzin caxtolli omome, auh in occequintin Mexica quitoa nauhpohualli ipan eytlacatl in quinchiuhtia ipilhuan iTlacayelleltzin Cihuacohuatl huehue, auh in yehuantin Cacamatzin tlacochcalcatzintli, ihuan Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl ca huehueintin yaotiacahuan catca Quetzalpaltzactli inin tlahuiz catca inquimamayayaoc. Auh in Tlacayelleltzin Cihuacohuatl ininechichihual initilma quimolpilliaya huitzanqui centlacolli iztac tlacpacpa, auh in tlanipatliltic. ± Auh in tlatohuani Huitzillihuitl occe ichpochtzin otiquilcauhque in tlacpac ye ce amo huel neci tle initoca catca cihuapilli inin qui mochihuauhti initoca Tlachquauhtzin, zan Mexicatl quetzal icpac tlalpiaya oncan notlacatque initoca Ixquacquauhhiztitl inico itoca Mecatzin, anozo tlaca Quauhiztitl. Auh in ixquac Quauhiztitl oquinchiuh ipilhuan nahuintin, inic ce itoca Tehuehueltzin, inic ome itoca Tlacatlatolpan cihuatl, inic ey zan no cihuatl itoca Tlacacitlallacihuatzin, auh inic nahui toquichtin amo huel momati initoca. Auh in Tlacatolpan cihuatl oquichiuh ce ichpoch amo huel momati initoca oncan otlacat oitechquiz initoca Coyoltzitzillin oquichtli. Auh in Tlacacitlallacihuatzin no cequichiuh ichpoch amo huel momati tleinitoca catca cihuapilli yehuatl ± oitechquiz initoca Omocatzin tlatohuani inin amo huel momati campa in tlatocatito inin yecuel iccaton in Ixquacquauhiztitl inixhuiuhtzin Huitzillihuitl tlatohuani. Auh in Mecatzin quinchiuh ipilhuan, inic ce itoca Quauhxochitzin, inic ome itoca Haatzin, ini ey itoca Tlacatzin. Auh in occe ipiltin tlatohuani Huitzillihuitl initoca huehue Zacahuehue Tlacateccatl catca itlan initiachcauhtzin in huehue Moteuhczoma Ilhuicaminatzin inin huehue Zacatzin quinnchiuh oitechquizque omentin ipilhuan oquichtin, inic ce itoca Tzontemoc, inin itlan tlacateccatic in tlatohuani Axayacatzin, ihuan iniquac tlatocat Tizocicatzin, auh inic ome ipilhuan huehue Zacatzin itoca Huitzillatzin, inin zan Cocoxcatzintli catca inin ompa tlatocatito in Huitzillopochco in axcan Sn¨ Matheo quin yehuatlin compehualtito in ± ompa tlatocayotl, yehuatl ompa contlatocatlalli in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan yuh mitohua, yuh momati in achtopa ayac tlatohuani catca in oncan zancatca, ihuan zanteicequique catca in Huitzillopochca. Auh in yehuatl in tetatzin in huehue Zacatzin tlacateccatl, ye omito tlacateccatia itlan initiachcauhtzin in huehue Moteuhczomatzin Ilhuicamina, auh ipan iquac tlatocati in moquetz huehue Atetenamitl in huellaihtic oicaya inyepoliuh axcan inahuacpa in Tepetzinco auh tocemanahuacatian nohuiampa nepapan tlaca in quichihuaco. in quiquetzaco Tenamitl nohuiampa tetzatzilli in huehue Moteuhczomatzin Ilhuicamina, auh iniquac tequitihuaya in yehuatl huehue Zacatzin tlacateccatl yecuicuica ya tlatlatzotzonaya inichan, auh quicac in acazpan acic inicacoca in tlatohuani huehue Moteuhczoma Ilhuicaminatzin, niman quitto oquin cuicuica, aquin tlatlatzotzona ± in oc onca quiniman qilhuique ca yehuatl in motechiuhcauh in Tlacateccatl huehue Zaca, niman noceppa quihto in Tlatohuani Moteuhczoma, auh quentechitozque in Cemantonahuac tlaca in Anahuaca

0 31

in quicaqui inican ocenquizaco in tequiti otechpinauhti mamiqui niman Xocontlatlatiti in tlapalpol ic niman conmictico contlatlatico inichan huehue Zacatzin itencopa mochiuh initiachcauh Moteuhczomatzin Ilhuicamina, auh ipan yehuatl quimicti ipan in momiquillico. Auh inipiltzin huehue Zacatzin tlacateccatl quichiuh ce ipiltzin itoca Yaopaintzin, auh inin Yaopaintzin quichiuh no ce ipiltzin topan tlacaquitl. Auh inic ome ipilhuan huehue Zacatzin ye omotocateneuh initoca Huitzillatzin tlatohuani Huitzillopochco inquinchiuh oitechquizque omentin ipilhuan; inic ce itoca Macuilxochitzin, inic ome ± cihuatzintli inin amo huel momati initoca inin cihuapilli inyuh quitotihui huehuetque quihuallitlan quihuallan in Quauhpopocatzin tlatohuani Cuyohuacan, ompa otlacatito ointechquizque omentin tlatoque; inic ce itoca Dn¨ Hernando Cetochtzin huehue tlatohuani Cuyohuacan yehuatlin in momiquillito Hueymollan quinhuicac ompa in Marques; inic ome itoca Dn¨ Juan de Guzman Itztlollinqui tlatohuani Cuyohuacan. In omotocateneuh itlazopiltzin Axayacatzin initoca huehue Tlacahuepantzin Huexotzinco moyaoquillito inin ome ipilhuantzitzin quinchiuhtia, inic ce itoca Ipanpozontzin tlatocatito Tenanyocan, inic ome itoca Da¨ Magdalena Quiyauhxu/¨¨¨/tzin Tlalcohcalco Tullan Cihuapilli inantzin mochihuin in Dn¨ Diego Luis de Moteuhczoma Ihuitltemoctzin in España mohuicac ompa omomiquillito, auh in omoteneuh Ipampozontzin oquichiuhtica ce ichpochtzin itoca ± Da¨ Ines, inin yehuatl in conmonamictica Dn¨ Pedro de Moteuhczoma tlacahuepantzin chane catca Atzaqualco oncan tlacat Dn¨ Martin Motlatocazoma. 2 calli xihuitl, 1481, ipanin momiquillico in tlacatl in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan inipiltzin huehue Tezozomoctli tlatocatopilli Tenochtitlan in tlatocat matlactli omey, xihuitl, auh inquincauhtia ipilhuan izquintinin initechquizque izcatqui in totoca in tlatocapipiltin in ye mochi. Inic ce itoca Tlacahuepan tlacochcalcatl ininantzinin Tulla Cihuapilli, inin zatepan Huexotzinco yaomiquito: Tezcatzin yaomiquito Huexotzinco: Quitzicquaquatzin, yaomiquito Huexotzinco: Maximalle: Tepehuatzin Tlacochcalcatl: Illamayehuatzin: Dn. Juan Achicatzin mochipilhuan Axayacatzin. ± Inic ome itoca Ixtlilcuechahuac tlatohuani Tullan, inin inicompa tlatocatito Tullan {Inin noya omiquito Huexotzinco} ipampa ininantzin catca ompa conitlan ompa hualla Tullan Cihuapilli inicihuauh catca tlatohuani Axayacatzin itoca Mizquixahualtzin in cihuapilli inin ichpochtzin catca initoca in Aztauhyatzin tlatohuani catca in ompa Tullan, inin yecuel itlacamecayohuan ompa itechoquizato in Tullan in nican Mexico ya in ompa tlatocatito Tullan ye omotocateneuh tlacpac initoca Cuitlachtzin teuhctli inixiuhtzin Acamapichtli. Auh inic ompa tlatocatito Tullan in Ixtlilcuechahuacatzin ye ompa quichihuato ce ichpochtzin itoca Da¨ Maria Miyahuaxochtzin. Inic ey ipilhuan Axayacatzin itoca Tezozomoctzin, ininantzin itoca Cuetlaxxochtzin ichpochtzin in Atlaqualotl tlatohuani titic Cuitlahuac umpa

0 31

in quicaqui inican ocenquizaco in tequiti otechpinauhti mamiqui niman Xocontlatlatiti in tlapalpol ic niman conmictico contlatlatico inichan huehue Zacatzin itencopa mochiuh initiachcauh Moteuhczomatzin Ilhuicamina, auh ipan yehuatl quimicti ipan in momiquillico. Auh inipiltzin huehue Zacatzin tlacateccatl quichiuh ce ipiltzin itoca Yaopaintzin, auh inin Yaopaintzin quichiuh no ce ipiltzin topan tlacaquitl. Auh inic ome ipilhuan huehue Zacatzin ye omotocateneuh initoca Huitzillatzin tlatohuani Huitzillopochco inquinchiuh oitechquizque omentin ipilhuan; inic ce itoca Macuilxochitzin, inic ome ± cihuatzintli inin amo huel momati initoca inin cihuapilli inyuh quitotihui huehuetque quihuallitlan quihuallan in Quauhpopocatzin tlatohuani Cuyohuacan, ompa otlacatito ointechquizque omentin tlatoque; inic ce itoca Dn¨ Hernando Cetochtzin huehue tlatohuani Cuyohuacan yehuatlin in momiquillito Hueymollan quinhuicac ompa in Marques; inic ome itoca Dn¨ Juan de Guzman Itztlollinqui tlatohuani Cuyohuacan. In omotocateneuh itlazopiltzin Axayacatzin initoca huehue Tlacahuepantzin Huexotzinco moyaoquillito inin ome ipilhuantzitzin quinchiuhtia, inic ce itoca Ipanpozontzin tlatocatito Tenanyocan, inic ome itoca Da¨ Magdalena Quiyauhxu/¨¨¨/tzin Tlalcohcalco Tullan Cihuapilli inantzin mochihuin in Dn¨ Diego Luis de Moteuhczoma Ihuitltemoctzin in España mohuicac ompa omomiquillito, auh in omoteneuh Ipampozontzin oquichiuhtica ce ichpochtzin itoca ± Da¨ Ines, inin yehuatl in conmonamictica Dn¨ Pedro de Moteuhczoma tlacahuepantzin chane catca Atzaqualco oncan tlacat Dn¨ Martin Motlatocazoma. 2 calli xihuitl, 1481, ipanin momiquillico in tlacatl in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan inipiltzin huehue Tezozomoctli tlatocatopilli Tenochtitlan in tlatocat matlactli omey, xihuitl, auh inquincauhtia ipilhuan izquintinin initechquizque izcatqui in totoca in tlatocapipiltin in ye mochi. Inic ce itoca Tlacahuepan tlacochcalcatl ininantzinin Tulla Cihuapilli, inin zatepan Huexotzinco yaomiquito: Tezcatzin yaomiquito Huexotzinco: Quitzicquaquatzin, yaomiquito Huexotzinco: Maximalle: Tepehuatzin Tlacochcalcatl: Illamayehuatzin: Dn. Juan Achicatzin mochipilhuan Axayacatzin. ± Inic ome itoca Ixtlilcuechahuac tlatohuani Tullan, inin inicompa tlatocatito Tullan {Inin noya omiquito Huexotzinco} ipampa ininantzin catca ompa conitlan ompa hualla Tullan Cihuapilli inicihuauh catca tlatohuani Axayacatzin itoca Mizquixahualtzin in cihuapilli inin ichpochtzin catca initoca in Aztauhyatzin tlatohuani catca in ompa Tullan, inin yecuel itlacamecayohuan ompa itechoquizato in Tullan in nican Mexico ya in ompa tlatocatito Tullan ye omotocateneuh tlacpac initoca Cuitlachtzin teuhctli inixiuhtzin Acamapichtli. Auh inic ompa tlatocatito Tullan in Ixtlilcuechahuacatzin ye ompa quichihuato ce ichpochtzin itoca Da¨ Maria Miyahuaxochtzin. Inic ey ipilhuan Axayacatzin itoca Tezozomoctzin, ininantzin itoca Cuetlaxxochtzin ichpochtzin in Atlaqualotl tlatohuani titic Cuitlahuac umpa

0 32

conan in Axayacatzin. Ic ome yuhqui itoca ± in Acolnahuacatl. Inic nahui itoca Matlatzincatl. Inic macuilli itoca Yopihuehuetl. Inic chicuacen itoca Macuilmalinal, inin Xochimilco tlatocatito in ipiltzin itoca Dn¨ Francisco de Guzman Omacatzin, inin yaomiquito Atlixco in Macuilmalinaltzin. Inic chicome itoca Coyoltzitzillin. Inic chicuey itoca Moteuhczoma Xocoyotl, tlatohuani Tenochtitlan, inin yehuatl ipan acico in Españoles, iniquac acico yehuatl tlatocati in nican Mexico. Inic chiuhnahui itoca Tecepatic yaomic Atlixco. Inic matlactli itoca Teyohualpachohua. Inic matlactli once itoca Cuetlahuatzin, inin ompa contlatocatlallica in Axayacatzin in Itztapallapan ipampa ininantzin ompa ± ichan ompa conitlanca in Axayacatzin in cihuapilli amo huel momati initoca inin ichpochtzin catca in huehue Cuitlahuatzin, zan no ompa tlatohuani catca in Itztapallapan ye omotocateneuh Tlacpac, ipiltzin Itzcohuatzin. Ipilhuan Axayacatzin inic ce Tezcatzin inin yaomiquito Huexotzinco. Inic ome Machimalle. Inic ey Tepehuatzin Tlacochcalcatl. Inic nahui Illamayehuatzin. Inic macuilli Quitziquaquatzin, yaomiquito Huexotzinco. Inic chicuacen Dn¨ Juan Achicatzin. Inic chicome itoca Ipampozontzin, inin tlatocatito Tenanyocan ompa quichihuato i Da¨ Ines. Inic matlactli omome inipilhuan Axayacatzin cihuatzintli itoca Matlallaxochtzin inin quihuallitlan quihuallan in Tozancoztli tlatohuani Tecamachalco, auh ompa otlacatito ompa ointechquiz initoca Acuechetzin tlatohuani Tecamachalco. ± Inic matlactli omey itoca Quiyautzin, auh in ocomentin amo momati intoca. Auh zan niman ipan in in omoteneuh in Ome Calli xihuitl 1481 años, ipan motlatocatlalli in tlacatl in Tizocicatzin tlatohuani Tenochtitlan, ipan cemilhui tlapohualli 6 Cozcaquauhtli, ic 2 de Junio, inin zan no ipiltin in yacapan in huehue Tezozomoctli tlatocapili Tenochtitlan, inin Tizocicatzin ye omito yetetiachcauh catca. 3 Calli xihuitl, 1469 años, ipan in tlacat in nican Mexico in miccacalcatl Tlaltetecuintzin inipiltzin Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl, inyuh quitohua Tequanipan tlaca Chalca oyuh ye macuil xihuitl poliuhque inic pohualloque Chalca in tlacat Miccacalcatl Tlaltetecuintzin, yece inin amo yehuatl mottaz moneltiliz in xihuitl quin ye moneltiliz iniztlanica xihuitl, inipan otlacat impampa inipan in ± xihuitl omoteneuh yehuatl ipan motlatocatlalli in Axayacatzin in 3 calli xihuitl. 3 Acatl xihuitl 1483 años, yehuatl moneltillia inin xihuitl inipan tlacat in Miccacalcatl Tlaltetecuintzin inipiltzin Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl inin tlatocapilli ompa ontlacihua an in Amaquemecan Chalco in oncan Tequanipan in ompa hualla Cihuapilli itoca Xiuhtoztzin inin ichpochtzin initoca Yaopahuintzin quauhtlatohuaya oncan in Tequanipan huixtoco, auh inoyuh hualla nican Tenochtitlan in Xiuhtoztzin niman quipilhuati in omotocateneuh Tlilpotoncatzin Cihuacoatl, oncan tlacat in Miccacalcatl Tlaltetecuitzin.

0 32

conan in Axayacatzin. Ic ome yuhqui itoca ± in Acolnahuacatl. Inic nahui itoca Matlatzincatl. Inic macuilli itoca Yopihuehuetl. Inic chicuacen itoca Macuilmalinal, inin Xochimilco tlatocatito in ipiltzin itoca Dn¨ Francisco de Guzman Omacatzin, inin yaomiquito Atlixco in Macuilmalinaltzin. Inic chicome itoca Coyoltzitzillin. Inic chicuey itoca Moteuhczoma Xocoyotl, tlatohuani Tenochtitlan, inin yehuatl ipan acico in Españoles, iniquac acico yehuatl tlatocati in nican Mexico. Inic chiuhnahui itoca Tecepatic yaomic Atlixco. Inic matlactli itoca Teyohualpachohua. Inic matlactli once itoca Cuetlahuatzin, inin ompa contlatocatlallica in Axayacatzin in Itztapallapan ipampa ininantzin ompa ± ichan ompa conitlanca in Axayacatzin in cihuapilli amo huel momati initoca inin ichpochtzin catca in huehue Cuitlahuatzin, zan no ompa tlatohuani catca in Itztapallapan ye omotocateneuh Tlacpac, ipiltzin Itzcohuatzin. Ipilhuan Axayacatzin inic ce Tezcatzin inin yaomiquito Huexotzinco. Inic ome Machimalle. Inic ey Tepehuatzin Tlacochcalcatl. Inic nahui Illamayehuatzin. Inic macuilli Quitziquaquatzin, yaomiquito Huexotzinco. Inic chicuacen Dn¨ Juan Achicatzin. Inic chicome itoca Ipampozontzin, inin tlatocatito Tenanyocan ompa quichihuato i Da¨ Ines. Inic matlactli omome inipilhuan Axayacatzin cihuatzintli itoca Matlallaxochtzin inin quihuallitlan quihuallan in Tozancoztli tlatohuani Tecamachalco, auh ompa otlacatito ompa ointechquiz initoca Acuechetzin tlatohuani Tecamachalco. ± Inic matlactli omey itoca Quiyautzin, auh in ocomentin amo momati intoca. Auh zan niman ipan in in omoteneuh in Ome Calli xihuitl 1481 años, ipan motlatocatlalli in tlacatl in Tizocicatzin tlatohuani Tenochtitlan, ipan cemilhui tlapohualli 6 Cozcaquauhtli, ic 2 de Junio, inin zan no ipiltin in yacapan in huehue Tezozomoctli tlatocapili Tenochtitlan, inin Tizocicatzin ye omito yetetiachcauh catca. 3 Calli xihuitl, 1469 años, ipan in tlacat in nican Mexico in miccacalcatl Tlaltetecuintzin inipiltzin Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl, inyuh quitohua Tequanipan tlaca Chalca oyuh ye macuil xihuitl poliuhque inic pohualloque Chalca in tlacat Miccacalcatl Tlaltetecuintzin, yece inin amo yehuatl mottaz moneltiliz in xihuitl quin ye moneltiliz iniztlanica xihuitl, inipan otlacat impampa inipan in ± xihuitl omoteneuh yehuatl ipan motlatocatlalli in Axayacatzin in 3 calli xihuitl. 3 Acatl xihuitl 1483 años, yehuatl moneltillia inin xihuitl inipan tlacat in Miccacalcatl Tlaltetecuintzin inipiltzin Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl inin tlatocapilli ompa ontlacihua an in Amaquemecan Chalco in oncan Tequanipan in ompa hualla Cihuapilli itoca Xiuhtoztzin inin ichpochtzin initoca Yaopahuintzin quauhtlatohuaya oncan in Tequanipan huixtoco, auh inoyuh hualla nican Tenochtitlan in Xiuhtoztzin niman quipilhuati in omotocateneuh Tlilpotoncatzin Cihuacoatl, oncan tlacat in Miccacalcatl Tlaltetecuitzin.

0 33

Auh inic ome cihuapiltin quimonan Chalco in Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl in cihuapilli itoca Quauhtlamiyahualtzin oncan te ixpoch in A{c}xotlan cihuateopan initecpan chancatca in toteoci teuhctli, ± auh inin cihuapilli inihuan Tlilpotoncatzin cihuacohuatl oquichiuhque zanicel ointechquiz Cihuatzintli itoca Quetzalpetlatzin inin qui huallan quimocihuauhti in Dn¨ Thomas de Sn¨ Martin Quetzalmazatzin Chichimeca teuhctli tlatohuani Amaquemecan ompa tlacatito itoca Dn¨ Juan de Sto¨ Domingo de Mendoza Tlacayelleltzin Chichimeca teuhctli tlatohuani Amaquemecan. 7 tochtli xihuitl, 1486 años, ipan in momiquillico in tlacatl in Tizocicatzin tlatohuani catca Tenochtitlan inipiltzin huehue Tezozomoctli tlatocapilli Tenochtitlan in tlatocat chicuacen xihuitl in mellahuac in cequintin zan nauh xihuitl quitlallia inic tlatocat, auh in quincauhtia ipilhuan izquintinin initechquizque izcatqui in totoca in tlatocapipiltin in ye mochi matlactli omome. Inic ce itoca Yaotzin, anozo Tepehuantzin tlacochcalcatl. ± Inic ome itoca Amaquemetzin. Inic ey itoca Tezcatlpopoca, ini oquichiuhtica in Dn¨ Diego de Sn¨ Francisco Tehuetzquititzin. Inic nahui itoca Imactlahcuia Tlacateccatl, inin yaomic Atlixco. Inic macuilli itoca Mauhcaxochitl huehue, inin oquichiuh in Da¨ Maria, quimonamicti in Dn¨ Diego Tehuetzquiti oncan otlacatque yeintin inpilhuan, inic ce itoca Tezcatlpopocatzin occe, inic ome itoca Dn¨ Pedro Mauhcaxochitl occe ichpochtzinin in ya Xochimilco, inic ey itoca Dn¨ Pablo Ixcuinatzin. Auh zan niman ipanin in omoteneuh xihuitl in 7 tochtli in motlatocatlalli in tlacatl in Ahuitzotl tlatohuani Tenochtitlan, ipan cemilhui tlapohualli 10 tochtli, ic 15 de Abril ini zan no ipiltzin in huehue Tezozomoctli tlatocapilli Tenochtitlan inin iquimeixtin ipilhuan ± ye omito ye teyacapan in Tizocic tlatlacoyehua in Ahuitzotl, ihuan in Chialchiuhnenetzin [Chalchiuhnenetzin] icihuauh catca in Moquihuix tlatohuani Tlatilolco, auh za xocoyotl catca in Axayacatzin, auh ye achtopa yehuatl otlatocat in Tenochtitlan, zatepan initiachcahuan inyuh on mottac nican. 10 Tochtli xihuitl, 1502 años, ipan in momiquillico in tlacatl in Ahuitzotzin tlatohuani Tenochtitlan inipiltzin huehue Tezozomoctli tlatocapilli Tenochtitlan inimeixtinin nican omotocateneuhque tlatoque imeixtin ixhuiuhtzitzinhuan in tlacatl Itzcohuatzin tlatohuani Tenochtitlan, auh in quincauhtia ipilhuan Ahuitzotzin izquintinin initechquizque izcatqui inintotoca in tlatocapipiltin in yemochi. Inic ce itoca Quauhtimoctzin tlatohuani Tenochtitlan yehuatlin incacico Españoles inipan ic 13 de Agosto inipan ilhuitzin ± Sn¨ Hypolito Martir inicaxihuaque inic poliuhque Mexica. Inic ome itoca Atlixcatzin tlacateccatl. Inic ey cihuatzintli amohuelmomati initoca inin cihuapilli, zace inantzin inehuan tlacatque in Atlixcatzin Tlacateccatl, in Coltzin, in huehue Cahualtzin ichpochtzin ininnantzin inicihuauh catca Ahuitzotzin inic oncan otlacatque in ye omoteneuh inichpoch Ahuitzotzin quimocihuahuati in tlacatl huey tlatohuani Moteuhczomatzin Xocoyotl, ic oncan otlacatque ointechquizque omentin inpilhuan; inic ce itoca Axayaca, inin zan telpoch mictiloc. Inic ome itoca Da¨ Isabel de Moteuhczoma imomextin ipilhuanin in Moteuhczomatzin Xocoyotl inyuhye on neciz.

0 33

Auh inic ome cihuapiltin quimonan Chalco in Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl in cihuapilli itoca Quauhtlamiyahualtzin oncan te ixpoch in A{c}xotlan cihuateopan initecpan chancatca in toteoci teuhctli, ± auh inin cihuapilli inihuan Tlilpotoncatzin cihuacohuatl oquichiuhque zanicel ointechquiz Cihuatzintli itoca Quetzalpetlatzin inin qui huallan quimocihuauhti in Dn¨ Thomas de Sn¨ Martin Quetzalmazatzin Chichimeca teuhctli tlatohuani Amaquemecan ompa tlacatito itoca Dn¨ Juan de Sto¨ Domingo de Mendoza Tlacayelleltzin Chichimeca teuhctli tlatohuani Amaquemecan. 7 tochtli xihuitl, 1486 años, ipan in momiquillico in tlacatl in Tizocicatzin tlatohuani catca Tenochtitlan inipiltzin huehue Tezozomoctli tlatocapilli Tenochtitlan in tlatocat chicuacen xihuitl in mellahuac in cequintin zan nauh xihuitl quitlallia inic tlatocat, auh in quincauhtia ipilhuan izquintinin initechquizque izcatqui in totoca in tlatocapipiltin in ye mochi matlactli omome. Inic ce itoca Yaotzin, anozo Tepehuantzin tlacochcalcatl. ± Inic ome itoca Amaquemetzin. Inic ey itoca Tezcatlpopoca, ini oquichiuhtica in Dn¨ Diego de Sn¨ Francisco Tehuetzquititzin. Inic nahui itoca Imactlahcuia Tlacateccatl, inin yaomic Atlixco. Inic macuilli itoca Mauhcaxochitl huehue, inin oquichiuh in Da¨ Maria, quimonamicti in Dn¨ Diego Tehuetzquiti oncan otlacatque yeintin inpilhuan, inic ce itoca Tezcatlpopocatzin occe, inic ome itoca Dn¨ Pedro Mauhcaxochitl occe ichpochtzinin in ya Xochimilco, inic ey itoca Dn¨ Pablo Ixcuinatzin. Auh zan niman ipanin in omoteneuh xihuitl in 7 tochtli in motlatocatlalli in tlacatl in Ahuitzotl tlatohuani Tenochtitlan, ipan cemilhui tlapohualli 10 tochtli, ic 15 de Abril ini zan no ipiltzin in huehue Tezozomoctli tlatocapilli Tenochtitlan inin iquimeixtin ipilhuan ± ye omito ye teyacapan in Tizocic tlatlacoyehua in Ahuitzotl, ihuan in Chialchiuhnenetzin [Chalchiuhnenetzin] icihuauh catca in Moquihuix tlatohuani Tlatilolco, auh za xocoyotl catca in Axayacatzin, auh ye achtopa yehuatl otlatocat in Tenochtitlan, zatepan initiachcahuan inyuh on mottac nican. 10 Tochtli xihuitl, 1502 años, ipan in momiquillico in tlacatl in Ahuitzotzin tlatohuani Tenochtitlan inipiltzin huehue Tezozomoctli tlatocapilli Tenochtitlan inimeixtinin nican omotocateneuhque tlatoque imeixtin ixhuiuhtzitzinhuan in tlacatl Itzcohuatzin tlatohuani Tenochtitlan, auh in quincauhtia ipilhuan Ahuitzotzin izquintinin initechquizque izcatqui inintotoca in tlatocapipiltin in yemochi. Inic ce itoca Quauhtimoctzin tlatohuani Tenochtitlan yehuatlin incacico Españoles inipan ic 13 de Agosto inipan ilhuitzin ± Sn¨ Hypolito Martir inicaxihuaque inic poliuhque Mexica. Inic ome itoca Atlixcatzin tlacateccatl. Inic ey cihuatzintli amohuelmomati initoca inin cihuapilli, zace inantzin inehuan tlacatque in Atlixcatzin Tlacateccatl, in Coltzin, in huehue Cahualtzin ichpochtzin ininnantzin inicihuauh catca Ahuitzotzin inic oncan otlacatque in ye omoteneuh inichpoch Ahuitzotzin quimocihuahuati in tlacatl huey tlatohuani Moteuhczomatzin Xocoyotl, ic oncan otlacatque ointechquizque omentin inpilhuan; inic ce itoca Axayaca, inin zan telpoch mictiloc. Inic ome itoca Da¨ Isabel de Moteuhczoma imomextin ipilhuanin in Moteuhczomatzin Xocoyotl inyuhye on neciz.

0 34

Inic nahui ipilhuan Ahuitzotzin itoca Tlacayelleltelpochtli. Inic macuilli, itoca itoca Moteuhczoma occe. ± Inic chicuacen itoca Citlalcohuatl. Inic chicome itoca Azcacohuatl. Inic chicuey itoca Axicyotzin. Inic chiuhcnahui itoca Quauhtzitzimitzin. Inic matlactli itoca Xiconoc. Inic matlactli once itoca Macuilmallinal occe. Inic matlactli omome itoca Acamapich occe, inin huey tequihua catca yehuatl oquinchiuh omentin ipilhuan, inic ce itoca Ixconantzin, inic ome itoca Macpaltzin. Inic matlactli omey itoca Huitzillihuitl occe. Inic matlactli onnahui itoca Machimalle. Inic caxtolli itoca Yaoccin occe. Inic caxtolli once itoca Panchimaltzin, anozo Chimalpilli tlatohuani. ± Inic caxtolli omome itoca Yohualpopocatzin. Inic caxtolli omey itoca Acachimaltzin ino comentin amo huelmomati inin toca toquichtin. 13 Tecpatl xihuitl, 1492 años, ipan in motlatocatlalli in tlacatl Miccacalcatl Tlaltetecuintzin Chichimeca teuhctli mochiuh tlatohuani Tequanipan, Amaquemecan Chalco quinicel compehualti yehuatl in Chichimeca teuhcyotl inin ipiltzin in Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl tlatocapilli Tenochtitlan yeyuh chicon xihuitl tlatocati in Ahuitzotzin, oc yehuatl quitlatocatlali matlacxiuhtia in Miccacalcatl in motlatocatlalli Tequanipan ompa ichan catca ye omito ininantzin initoca Xiuhtoztzin. 11 Acatl xihuitl, 1503 años, ipanin momiquillico intlacatl Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl Tlatocatopilli Tenochtitlan inipiltzin ± Tlacayelleltzin Cihuacohuatl ye omito tlacpac in izquintin quincauhtia ipilhuantzitzinhuan ce xiuhtica motztiaque in Ahuitzotzin inic momiquillique ye omito oquixpan in Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl in motlahcatlalli inipiltzin initoca Miccacalcatl Tlaltetecuintzin, auh ayocmo ixpan in ompa ya ichpoch tlacpac omotocateneuh initoca Quetzalpetlatzin in quihuallan ca Dn¨ Thomas de Sn¨ Martin Quetzalmazatzin Chichimeca teuhctli tlatohuani catca Amaquemecan Chalco. ± {Moteuhzoma Xocoyotl} Auh zan niman ipanin in omoteneuh in 10 tochtli xihuitl, 1502 años, in motlatocatlalli in tlacatl Moteuhczomatzin Xocoyotl tlatohuani Tenochtitlan, ipan cemilhui tlapohualli 9 Mazatl, ic 14 de Abril, inin ipiltzin in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan. 1 Acatl xihuitl, 1519 años, ipan in callaquico in Mexico Tenochtitlan in Fernando Cortes Marques del Valle, ipan in Metztlapohual huehuetque 10 Quecholli, ic 23 de Noviembre, yehuantin quinamicque in tlatoque inic ce, yehuatl in tlacatl Moteuhczomatzin Xocoyotl tlatohuani. Inic ome Tetlepanquetzatzin tlatohuani Tlacopan. Inic ey itoca Cacamatzin tlatohuani Aculhuacan Tetzcoco. Inic nahui itoca Itzquauhtzin Tlacochcalcatl Quauhtlatohuani ± Tlatilolco, yehuantinin in tenamicque nican Tenochtitlan, inic acico Españolesme. 2 tecpatl xihuitl, 1520 años, ipan in momiquillico in tlacatl Moteuhzomatzin Xocoyotl tlatohuani Tenochtitlan, inipiltzin Axayacatzin in tlatocat caxtolli

0 35

on nahui xihuitl, zan quinmictique Españoles, imeixtin in Itzquauhtzin Tlacochcalcatl Quauhtlatohuani Tlatilolco, ihuan Cacamatzin tlatohuani Tetzcoco, auh in Itzquauhtzin Tlacochcalcatl in Quauhtlato inyuhqui tlatocapouhti catca Tlatilolco ompohualli on chicuacen xihuitl. Auh inquincauhtia ipiltzin Itzquauhtzin itoca Ixehuatzin zan piltic in Tlatilolc. Auh in tlacatl Cacamatzin tlatohuani Tetzcoco inipiltzin Nezahualpilli in tlatocat macuil xihuitl. Auh in quincauhtia ipilhuan in Moteuczomatzin izquintin initechquizque, izcatqui in totoca in tlatocapipiltin in ye mochi caxtolli on nahui. ± Inic ce itoca Ihuitltemoc occe, inin zan momiquilli. Inic ome, itoca Axayaca occe. Inic ey itoca Xoxopehualloc quimictique Mexica Tolteca acalloco. Inic nahui Quauhtlecohuatzin. Inic macuilli itoca Tzihuacyotzin. Inic chicome itoca Acamapich. Inic chicuey ipilhuan Moteuhczomatzin itoca Chimalpopoca quimictique Tolteca acalloco in Mexica. Inimomentin tolteca acalloco mictilloto inoquin moztla iniquac yohualtica cholloque inic quintocaque Españoles inic yaque Tlaxcallan in ompa yhiyocuito inoyuh qui monmictitehuaque Moteuhczomatzin Xocoyotl ihuan in occequintin tlatoque yeomotocateneuhque, ± can chiuhcnahuintin inquichiuh toquichtin ipilhuantzitzin. Inic matlactli ipilhuan Moteuhczomatzin Xocoyotl itoca Dn¨ Martin Cortes Nezahualtecollotzin in nican quipamictito in Mexica Otlipan, inic yehualmocuepaya in España ichuia, zan moyolcocoque imotelchiuhtzin, ihuan Cuetzpallomi Tlacateccatl Atzacualco chane inin Española ininamic quihualhuicaya. Inic matlactli once itoca Dn¨ Pedro Tlacahuepan, inin ye omito tlacpac in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan ompa ontlacihua an in Tullan in cihuapilli ompa conan ye omito itoca Mizquixahualtzin ichpochtzin in Aztauhyatzin tlatohuani catca Tullan, auh in Axayacatzin, ihuan Mizquixahualtzin quichiuhque oncan motlacatillique in huehue Tlacahuellân, ihuan in Yxtlilcuexahuacatzin inin ompa tlatocatito in Tullan, ompa contlatocatlalli initatzin Axayacatzin, ± ipampa ininantzin ompa ichan in Mizquichahualtzin, auh in Ixtlilcuechahuacatzin ompa ce quichihuato ichpochtzin in Tullan itoca Da¨ Maria Miyahuaxochtzin, auh inin cihuapilli Miyahuaxochtzin in conitlan in conan, zanitlatzin in tlacatl Moteuhczomatzin xocoyotl tlatohuani Tenochtitlan, auh ic oncan omotlacatilli in tlacatl Dn¨ Pedro Tlacahuepantzin, auh inin Dn¨ Pedro Tlacahuepantzin izquintinin, inic ce itoca Dn¨ Martin Motlahtocozoma, inin quichihuilli in Da¨ Ines, zan mixpopollotihuin, inic ome itoca Dn¨ Diego Luis de Moteuhczoma Ihuitltemoc, inin quichihuilli ce cihuapilli Tullan itoca Da¨ Magdalena Quiyauhxotzin, auh España omomiquillito in ompa cate ipilhuan; inic ey itoca Dn¨ Lorenzo de Moteuhczoma Leleltzin; inic nahui itoca Dn¨ Bartholome Macuilmallinal, inin omentin zan motelpoch miquillique, ihuan za ce inantzin in ± quinchiuh itech Tlilpotonqui quiztica. Inic macuilli itoca Da¨ Maria de Motheuhczoma

0 35

on nahui xihuitl, zan quinmictique Españoles, imeixtin in Itzquauhtzin Tlacochcalcatl Quauhtlatohuani Tlatilolco, ihuan Cacamatzin tlatohuani Tetzcoco, auh in Itzquauhtzin Tlacochcalcatl in Quauhtlato inyuhqui tlatocapouhti catca Tlatilolco ompohualli on chicuacen xihuitl. Auh inquincauhtia ipiltzin Itzquauhtzin itoca Ixehuatzin zan piltic in Tlatilolc. Auh in tlacatl Cacamatzin tlatohuani Tetzcoco inipiltzin Nezahualpilli in tlatocat macuil xihuitl. Auh in quincauhtia ipilhuan in Moteuczomatzin izquintin initechquizque, izcatqui in totoca in tlatocapipiltin in ye mochi caxtolli on nahui. ± Inic ce itoca Ihuitltemoc occe, inin zan momiquilli. Inic ome, itoca Axayaca occe. Inic ey itoca Xoxopehualloc quimictique Mexica Tolteca acalloco. Inic nahui Quauhtlecohuatzin. Inic macuilli itoca Tzihuacyotzin. Inic chicome itoca Acamapich. Inic chicuey ipilhuan Moteuhczomatzin itoca Chimalpopoca quimictique Tolteca acalloco in Mexica. Inimomentin tolteca acalloco mictilloto inoquin moztla iniquac yohualtica cholloque inic quintocaque Españoles inic yaque Tlaxcallan in ompa yhiyocuito inoyuh qui monmictitehuaque Moteuhczomatzin Xocoyotl ihuan in occequintin tlatoque yeomotocateneuhque, ± can chiuhcnahuintin inquichiuh toquichtin ipilhuantzitzin. Inic matlactli ipilhuan Moteuhczomatzin Xocoyotl itoca Dn¨ Martin Cortes Nezahualtecollotzin in nican quipamictito in Mexica Otlipan, inic yehualmocuepaya in España ichuia, zan moyolcocoque imotelchiuhtzin, ihuan Cuetzpallomi Tlacateccatl Atzacualco chane inin Española ininamic quihualhuicaya. Inic matlactli once itoca Dn¨ Pedro Tlacahuepan, inin ye omito tlacpac in Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan ompa ontlacihua an in Tullan in cihuapilli ompa conan ye omito itoca Mizquixahualtzin ichpochtzin in Aztauhyatzin tlatohuani catca Tullan, auh in Axayacatzin, ihuan Mizquixahualtzin quichiuhque oncan motlacatillique in huehue Tlacahuellân, ihuan in Yxtlilcuexahuacatzin inin ompa tlatocatito in Tullan, ompa contlatocatlalli initatzin Axayacatzin, ± ipampa ininantzin ompa ichan in Mizquichahualtzin, auh in Ixtlilcuechahuacatzin ompa ce quichihuato ichpochtzin in Tullan itoca Da¨ Maria Miyahuaxochtzin, auh inin cihuapilli Miyahuaxochtzin in conitlan in conan, zanitlatzin in tlacatl Moteuhczomatzin xocoyotl tlatohuani Tenochtitlan, auh ic oncan omotlacatilli in tlacatl Dn¨ Pedro Tlacahuepantzin, auh inin Dn¨ Pedro Tlacahuepantzin izquintinin, inic ce itoca Dn¨ Martin Motlahtocozoma, inin quichihuilli in Da¨ Ines, zan mixpopollotihuin, inic ome itoca Dn¨ Diego Luis de Moteuhczoma Ihuitltemoc, inin quichihuilli ce cihuapilli Tullan itoca Da¨ Magdalena Quiyauhxotzin, auh España omomiquillito in ompa cate ipilhuan; inic ey itoca Dn¨ Lorenzo de Moteuhczoma Leleltzin; inic nahui itoca Dn¨ Bartholome Macuilmallinal, inin omentin zan motelpoch miquillique, ihuan za ce inantzin in ± quinchiuh itech Tlilpotonqui quiztica. Inic macuilli itoca Da¨ Maria de Motheuhczoma

0 35

inince Cuyohuacan pilli qui huallan. Inic matlactli omome ipilhuan Moteuhczomatzin Xocoyotl initoca amohuel momati cihuacintli, inin Cihuapilli quihualitlan qui huallan in nequamentin annozo Itzcahuatzin tlatquic teohuateuctli tlatohuani Opochhuacan Chalco Tlalmanalco. Inic matlactli omey zanno cihuatzintli amo no huelmomati initoca cequintin huehuetque quitohua itoca Illancueitl, inin quihuallitlan quihuallan tlatohuani Quauhtitlan, itoca Tzoniztaltzin. Inic matlactli on nahui, zanno cihuatzintli amo huelmomati initoca inin cihuapilli quihuallitlan quihuallan in Coxcotzin tlatocapilli Culhuacan inin ipiltzin in Tezozomoctzin tlatohuani catca Culhuacan teomeca, auh in ichpochtzin Moteuhczomatzin, inihuan ± Coxcotzin oquichiuhque ointechquiz initoca Dn¨ Diego Tizaatzin de Moteuhczoma tlatohuani Culhuacan catca. Inic caxtolli, zan no cihuatzintli, itoca Da¨ Francisca de Motheuczoma inin quihuallitlan quihuallan in Dn¨ Pedro de Alvarado Temictzin tlatohuani Tiliuhcan Tlacopan. Inic caxtolli on ce, zan no cihuatzintli itoca Da¨ Leonor de Moteuhczoma, inin quimonamicti ce Español Conquistador, itoca Dn¨ Christoval Valderrama, ompa tlayecoltilloya Hecatepec oncan otlacat ointechquiz ce imichpoch, zan no itoca Dn¨ Leonor Valderrama de Moteuhczoma, inin Mestiza quimonamicti occe Español itoca Dn¨ Diego Sotelo, oncan otlacatque omentin Castizotzin, inic ce itoca Da¨ Anna Sotelo de Moteuhczoma ixtlamatqui, inin Monja Sta¨ Clara Sn¨ Francisco itechpohui, inic ome zan no itoca huehue ± Dn¨ Fernando Sotelo de Moteuhczoma, yehuatlin oquinchiuh ipilhuan, inic ce itoca Dn¨ Diego Sotelo de Moteuhczoma Clerigo, inic ome itoca Da¨ Leonor de la Trinidad Sotelo de Moteuhczoma ichpochtli, inin zan no Monja Sta¨ Clara, oncan motlallia in Visitacion Monasterio, auh inin zatepan oncan hualmiquani Sta¨ Clara. Inic ey itoca Da¨ Anna del Espiritu Sto¨ Sotelo de Moteuhczoma ichpochtli, inin Monja Sn¨ Geronimo, inin Monjastin ye imintotonhuan in huey tlatohuani catca Moteuhczomatzin Xocoyotl. Inic nahui itoca Dn¨ Juan Sotelo de Moteuhczoma, inin macuilli itoca Dn¨ Fernando Sotelo de Moteuhczoma telpochtli, auh inoc macuiltin amo momati initoca in ye mochtin matlactin. Inic caxtolli omome zan no cihuatzintli inipilhuan huey tlatohuani Moteuhczomatzin Xocoyotl itoca Da¨ Maria de Moteuhczoma, inin zan mochpoch miquilli za ce inantzin ininehuan Da¨ Leonor ± de Moteuhczoma inquimonamicti Valderrama ixhuiuhtzitzihuani in Tlilpotoncatzin Cihuacohuatl. Inic caxtolli omey zan no cihuatzintli itoca Da¨ Isabel de Moteuhczoma tecuichpotzin, inin cihuapilli inyuh quitohua huehuetque achtopa quihuicati catca in Dn¨ Fernando Cortes Marques del Valle oncan tlacat ointechquiz ce itoca Da¨ Maria Cortes de Moteuhczoma, inin cihuapilli Mestiza quilmach quimonamicti ce Minero Zacatlan ichan ompa contemacac in Marques del Valle ininamic mochiuh itoca Juan de Turosas. Auh inin cihuapilli Da¨ Isabel de Moteuhczoma Temichpotzin quicauh in Marques, niman conmonamicti teoyotica occe Español Conquistador

0 36

itoca Pedro Gallego, oncan tlacat Dn¨ Juan Antrada de Moteuhczoma, inin ompa miquito in España, quincauhtia omentin ± zanicel ipilhuan, inic ce itoca Dn¨ Pedro Andrade, inic ome cihuatl amo huelmomati initoca, inyuh quitohua Da¨ Ines. Auh inicoppa omonamicti Da¨ Isabel de Moteuhczoma yehuatl quimonamicti occe Español Conquistador zan no itoca Juan Gano, oncan otlacatque yeintin inpilhuan, inic ce itoca Pedro Gano, inic ome, itoca Gonzalo Gano, inic ey itoca Da¨ Isabel de Jesus Gano de Moteuhczoma Monja dela Concepcion, inic nahui itoca Dn¨ Juan Gano za xocoyotl España mohuicac ic cenya azopilhua in ompa España amo momati. Auh in Gonzalo Gano de Moteuhczoma, inin oquichiuh ce ipiltzin itoca Dn¨ Diego Moteuhczoma, ha de ser Cavallero del habito de Santiago. Inic caxtolli onnahui in ipilhuan Moteuhczomatzin Xocoyotl zan no cihuatzintli itoca Da¨ Francisca de Moteuhczomatzin, inin ± quimonamicti in tlacatl Dn¨ Diego Huanitzin tlatohuani Tenochtitlan oncan tlacatque in techquizque inpilhuan, inic ce itoca Dn¨ Felipe Huitzillihuitl, inic ome itoca Da¨ Anna, inic ey itoca Axayaca, inic nahui itoca Don Fernando de Alvarado Tezozomoctzin. ± {Cuitlahuac} Auh zan niman ipanin in omoteneuh in 2 Tecpatl xihuitl, 1520 años, in motlatocatlalli in tlacatl Cuitlahuactzin tlatohuani Tenochtitlan ipan cemilhui tlapohualli 8 Ehecatl {N° 13}, anozo 5. ic 16 de Septiembre, ipan inin Metztlapohual huehuetque ic cemilhuitia Ochpaniztli, inin ipiltzin in Axayacatzin tlatohuani catca Tenochtitlan, ye inicampa ye Tlaxcallan temi inic nican Mexico quintocaque Españoles in on motlatocatlallica Cuitlahuatzin achtopa tlatohuani catca Itzpallapan, inin huelli teiccauh catca in Moteuhczomatzin Xocoyotl.± {Muere Cuitlahuac de viruelas} Auh zan ye ipan in in omoteneuh 2 Tecpatl xihuitl tlami Quecholli in huehue Metztlapohualli, ic 3 mani Metztli de Diciembre, in on momiquillico in tlacatl Cuitlahuactzin Tlatohuani Tenochtitlan, inipiltzin Axayacatzin, totomonalliztli inic momiquilli, iquac zan ye oc ompa temi Tlaxcallan in Españoles in tlatocat zan napohualilhuitl in Tenochtitlan, auh in quincauhtia ipilhuan izquintinin initechquizque, izcatqui intotoca intlatocapipiltin in ye mochi macuiltin. In tlacatl Cuitlahuatzin ompa ontlacihua an in Tetzcoco Aculhuacan in conan cihuapilli amohuel momati initoca ichpoch intlatl moteixcahuia Quauhtlehuanitzin tlatocapilli ipiltzin Nezahualcoyotl tlatohuani Tetzcoco, auh in Cuitlahuatzin inihuan Tetzcoco ± cihuapilli oquinchiuhque ointechquizque yeintin inpilhuan. Inic ce itoca Dn¨ Alonso Axayaca Ixhuetzcatocatzin tlatohuani Itztapallapan. Inic ome, itoca Da¨ Anna. Inic ey itoca Da¨ Luisa, auh in ocomentin amohuel momati initoca. Auh in Dn¨ Alonso Ixhuetzcatocatzin tlatohuani Itztapallapan inon mocihua tlani zanicuitlahuic in ontlacihua an inompa Tetzcoco in conan Cihuapilli itoca Da¨ Juana Maria inin ichpochtzin in Dn¨ Jorge de Alvarado Miyoyontzin tlatocapilli Tetzcoco inipiltzin i Nezahualpiltzintli oncan otlacatque Da¨ Magdalena

0 37

Governadora catca in Itztapallapan, inic ome itoca Da¨ Bartola, inic ey itoca Da¨ Pedronila. Auh in Da¨ Balpora oquichiuhtia ce ichpochtzin ± itoca Da¨ Maria ichpochtli. Auh in Da¨ Anna quihuallitlan ce tlatohuani in ompa Tihuacan, oncan otlacat Da¨ Christina, inin cihuapilli Da¨ Christina oquimonamicti ce Español itoca Juan Grande Nahuatlahto Audiencia Real in nican Mexico. Auh in Da¨ Luisa ocnoce Tlatohuani quihuallitlan ompa in Tepepolco. ± {Quauhtimoc} 3 calli xihuitl, 1521 años, ipanin motlatocatlalli in tlacatl Quauhtimoctzin tlatohuani tenochtitlan, ipan huehue Metztlapohualli Itzcalli, auh in Christiano metztlapohualli ipan de Febrero, iniquac in zan yeoc Tlaxcallan temi in Españoles, inin ipiltzin in Ahuitzotzin. Auh zan ye ipanin in omoteneuh 3 calli xihuitl, ipan huehue Metztlapohualli Tozoztontli, auh in Christiano metztlapohualli ipan Abril in mictilloque tlatocapipiltzin inipilhuantzitzinhuan tlacatl Moteuhczomatzin xocoyotl yeotoca tene{u}halloque tlacpac, inic ce itoca Tzihuacpopoca, inic ome itoca Xoxepehualloc, inic ey itoca Tzihuactzin, inic nahui itoca Tecuecuenotl, inic macuilli itoca Axayaca, inic chicuacen itoca Totlehuicol, inic mictilloque itencopa ± mochiuh in Quauhtimoctzin. Auh in ipiltzin Ahuitzotzin, initoca Atlixcatzin Tlacateccatl quichihuin itechquiz ce ipiltzin itoca Dn¨ Diego Cahualtzin, ihuan inic ome itoca Dn¨ Martin Esmalintzin, auh in Dn¨ Diego Cahualtzin oquinchiuh omentin ipilhuan, inic ce itoca Dn¨ Diego Atlixcatzin, inic ome itoca Dn¨ Antonio de Mendoza, Tlacacuitlahuatzin Temaxcalxollotzin. Auh in ipiltzin Axayacatzin tlatohuani Tenochtitlan initoca Tezozomoctli Aculnahuacatl oquinchiuh omentin ipilhuan, inic ce itoca Dn¨ Diego Huanitzin tlatohuani mochiuh in Tenochtitlan zatepa, inic ome itoca Dn¨ Carlos Oquiztin tlatocapilli Tenochtitlan. Auh yece in Dn¨ Diego Huanitzin achtopa ompa tlatohuani catca

Folios: 0